94298901

b) CHEMIZM ODDYCHANIA.

Napisał

Jakób Parnas.

1. Wstęp.

Jeżeli wdychamy powietrze z jednego gazometru, a wydychamy do drugiego^ możemy się przekonać, że objętość gazu i jego skład podczas przejścia przez płuca ulegają zmianie. Działając na gaz wydechnięty ługiem barowym stwierdzamy, że przybywa mu znaczna objętość dwutlenku węgla; na podstawie analizy gazowej stwierdzamy, że ubywa większa objętość tlenu, azot natomiast pozostaje niezmieniony. Ciało więc nasze pochłania stale tlen i wytwarza dwutlenek węgla, słowem stwierdzamy, że odbywają się w niem procesy podobne do spalania ciał organicznych.

Odkrywca tych procesów, Lavoisier, przypuszczał, że one rzeczywiście zachodzą w płucach; później, gdy zbadano gazy krwi, przypływającej do płuc i z nich odpływającej, okazało się, że tak nie jest. Krew żylna, płynąca z prawej komory tętnicą płucną, zawiera mało tlenu, wiele dwutlenku węgla; to samo krew, odpływająca z płuc, zawiera dużo tlenu i jest ubogą w dwutlenek węgla; o zmianie, która w niej zaszła, sądzimy z tego, że ciemny kolor krwi żylnej, zawierającej hemoglobinę odtlenioną, zamienia się w płucach na jasno-czerwony kolor oksyhemoglobiny. Po przebyciu naczyń włoskowatych ciała krew tętnicza zamienia się znowu na odtlenioną krew żylną.

W płucach odbywa się więc tylko wydzielanie dwutlenku węgla, który z krwią żylną z tkanek ciała napływa; wytworzenie się zaś jego ma miejsce w samych tkankach. Krew w płucach po-