94291101

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 295

mie ust ciśnienie ujemne wynoszące — 2 do — 4 mm. słupa rtęci, a żuchwę utrzymuje przybliżoną do szczęki górnej — o ile niema działania czynnego mięsni — ciśnienie atmosfery. Ssanie odbywa się w ten sposób, że wargi obejmują szczelnie przedmiot, mający być wyssany, a przez obniżanie żuchwy (działaniem mięśnia dwu-brzuścowego, (M. digastricuś) i cofanie języka, który działa tu jak tłok strzykawki, powstaje w jamie ust znaczne obniżenie ciśnienia. Osesek obejmuje brodawkę sutkową wargami i dziąsłami bezzęb-nemi, opatrzonemi na brzegach w zgrubienia, ułatwiające szczelne przyleganie dziąseł do brodawki. Przestrzeń ssąca w opisany sposób powstała wynosi u dorosłego człowieka blizko 80 cm³, a w jej powstaniu ⁵/₈ udziału przypada na działanie języka, ³/₈ na obniżenie żuchwy. Jeżeli ssanie odbywa się z przestrzeni, skąd nic nie dostaje się do jamy ust, n. p. z rurki połączonej z manometrem rtęciowym (w ten sposób mierzymy siłę s s a n i a), to obniżenie ciśnienia wynosi około 100—200 mm. słupa rtęci, a po kilku takich ruchach ssących może powstać ujemne ciśnienie do — 700 mm. Hg.

Prócz opisanego sposobu, można też używać do ssania i czynności wdechowej (aspirowanie); ciśnienie ujemne powstające w jamie ust przez tego rodzaju aspirowanie wynosi u człowieka około — 70 mm. Hg.

Unerwienie mięśni czynnych przy przyjmowaniu pokarmów i ssaniu: mięśnie warg i policzków zaopatruje nerw twarzowy (n. facialis), mięśnie języka nerw podję-zykowy (w. hypoglossus) i gałązka nerwu trójdzielnego nerw żuchwowo-gnykowy (mylohyoideiisMięśnie żuchwy otrzymują włókna nerwu trójdzielnego, twarzowego i nerwu dodatkowego (accessorius). Jako nerwy czuciowe, których drażnienie powoduje odruchowe ruchy ssania u osesków czynne są rozgałęzienia nerwu trójdzielnego.

Żucie i naślinianie pokarmu. Żucie ma na celu dokładne rozdrobnienie kęsa tak, aby w dalszym ciągu przewodu pokarmowego stykał się jak największą powierzchnią ze sokami trawiącymi, a nadto przyczynia się ono do bardzo dokładnego zmieszania pokarmu ze śliną (naślinianie — insaliwaeya), co jest ważne nie tylko ze względu na działanie ptyaliny, lecz bardziej jeszcze ze względu na ogromne znaczenie śliny w akcie połykania.

Żucie przychodzi do skutku przez ruchy żuchwy czyli szczęki dolnej, które odbywają się we wszystkich niemal możliwych kie-