94295501

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 239

nosi zaledwo 0*004:1, to jest 4 razy mniej. Spostrzeżenie to stwierdzili także inni autorowie, jak Gscheidlen i Schneider. Rodanek potasu pochodzi prawdopodobnie z białka, które ulega w gruczole jakimś przemianom. Bezpośrednio zaś według Langa pochodzi on z acetonitrylu i pokrewnych substancyi, w których grupa cyanu bardzo łatwo przechodzi w rodanek.

Z organicznych substancyi pierwsze miejsce zajmuje białko i mucyna, następnie ferment dyastatyczny oraz oksydazy. Białko przeważnie surowicze. Mucyna w ślinie znajduje się jako gotowy produkt, jednakże znajdywano i jej macierzystą substancyę, mucy-nogen. Mucyna z gruczołu podszczękowego różni się od innych śluzów swoją rozpuszczalnością, odpornością na zasady a także składem chemicznym.

Od dawna przypuszczano, że ferment dyastatyczny, ptyalina znajduje się w stanie już gotowym. Jednakże nowsze badania przemawiają za tern, że ona się pojawia w postaci zymogenu, który już w jamie ust zamienia się na ptyalinę. Chociaż obecność oksydaz w ślinie stwierdzano kilkakrotnie, przypuszczano jednakże, że one pochodzą ze krwi. Atoli niejednakowa ilość oksydaz w rozmaitych gruczołach, n. p. u psa, stosunkowo duża ilość w przyusznym gruczole i mała w podszczękowym i odwrotnie u królika, oraz okoliczność, że po przepłukaniu gruczołów solą wyciąg z miazgi gruczołowej działa utleniająco, przemawia za tern, że są to produkty także czynności gruczołów. Jeżeli sporządzimy wyciąg z gruczołów zapomocą chlorku amonu i do wyciągu dodamy cukru, to przepu szczając powietrze przez rozczyn, otrzymujemy utlenienie się cukru. Wyciąg ten rozkłada także U₂0₂. Na białe ciałka (leukocyty) wyciąg taki wywiera pozytywną chemotaris.

Ilość i skład śliny, które otrzymujemy z różnych gruczołów jamy ustnej, różnią się znacznie pomiędzy sobą i są zależne od budowy gruczołów. Rozpatrzymy po kolei ślinę z dużych gruczołów jamy ust.

Gdy idzie o otrzymanie śliny z jednego gruczołu, musimy oczywiście ją zbierać z przewodu tego gruczołu. U zwierząt rzecz jest bardzo łatwa, gdy mamy na celu zbieranie śliny tylko w ciągu krótkiego czasu; po odpreparowaniu przewodu wstawiamy wprost do niego kaniulkę i umocowawszy ją zapomocą nitki, ciecz zbieramy do naczynia. Jeżeli idzie o zbieranie śliny przez czas dłuższy,