FizykaII53401

530

czy tylko przez część onej światło polaryzowane przechodzi. Z tego wynika, że tafla szklanna, pokazująca, zjawiska w mowie będące, różni się pod względem własności podwójnego łamania od kryształów, które to samo czynią, gdyż nie okazuje jej w danym kierunku w równej sile od jednego końca do drugiego, jak rzeczone ki-yształy, lecz przeciwnie w niektórych miejscach szkła mocniejsze, w innych słabsze dwojenie się światła przedstawia.

Przedmioty, które się za pośrednictwem analizera obserwuje w polaryzowanem świetle, przenikającym je pod różnemi kątami padania, zatem w przyrządzie polaryzacyjnym przy pomocy soczewek do jego składu należących, są przedewszystkiem tafelki, wycięte z jednoosiowych kryształów prostopadle do ich osi, a z kryształów dwuosiowych albo 'prostopadle do jednej takiej ogi, albo prostopadle do tak zwanej linii pośredniej, która dzieli kąt międzyosiowy na dwie równe części. Tafelki te okazują w takim razie za użyciem białego światła albo pewne systemy barwnych pierścieni, albo inne krzywe linie izochroma-tyczne, które zawsze w pewnym porządku po sobie następują. Barwne -pierścienie przedstawiają tylko tafelki szlifowane, prostopadle do osi. Taka tafelka spatu islandzkiego, włożona w szczypczyki turmalinowe, lub umieszczona na stoliczku polaryzacyjnego przyrządu Moremberga, ustawiwszy należycie jednę lupę nad, a drugą pod nią, okazuje w położeniu turmalinów na krzyż, tudzież w położeniu analizera (najlepićj nikola), zacie-mniającem pole widzenia, piękny system pierścieni z czarnym krzyżem, w fig. 1 na tabl. VII wystawiony. Jeżeli zaś polaryzacyjne płaszczyzny turmalinów są do siebie równoległe, lub nikol w przyrządzie Noremberga z rzeczonego położenia o 90° wychylony zostanie i pole widzenia rozjaśni się w nim zupełnie, wówczas ta sama tafelka spatu przedstawia układ, pierścieni, w fig. 2 na tabl. VII wystawiony, gdzie zamiast czarnego krzyża widać krzyż biały i wszystkie barwy są dopełniającemi barw, pojawiających się w tych samych miejscach przy użyciu nikola, który dla swej bezbarwności zjawisko to w najczystszej formie okazuje. Podobne pierścienie w okolicznościach wymienionych widać tćż na tafelkach z innych kryształów jednoosiowych, prostopadle do osi szlifowanych.

I