FizykaII73901

733

733

który jakkolwiek bardzo słaby, jednak wpływowi nietylko przybliżonego magnesu, ale także magnetyzmu ziemskiego ulega i widoczne ruchy wykonywa. Jest to układ kilku kolistych drutów miedzianych (rodzaj solenoidu), osadzony na korku, przez który końce jego przechodzą. Na jednym z nich znajduje się kawałek cynku Z\ na drugim kawałek miedzi K. Taki przyrząd, do zakwaszonej wody wpuszczony, staje się prostym stosem, w którym powstaje strumień woltaiczny, idący od cynku w wodzie do miedzi, a od niej przez zwoje drutu w kierunku, strzałką oznaczonym. Siła kierunkowa magnetyzmu ziemskiego na taki strumień jest wprawdzie bardzo słaba, ale przyciąganie i odpychanie za przybliżeniem magnesu do niego wybitnie się okazuje. Jeżeli którykolwiek .z opisanych tu przyrządów ruchomych ułożył się raz do równowagi przy pewnym kierunku strumienia, za obróceniem tego kierunku następuje zaraz zmiana polarności drutu przewodniego, a rzeczony przyrząd, obróciwszy się o 180° około swej pionowej osi, zajmuje po kilku oscylacyach nowe, przez magnetyzm ziemski nakazane położenie, wręcz przeciwne poprzedniemu.

Do łatwego i prędkiego zmieniania kierunku strumienia służą pewne przyrządy zmieniaczami, czyli gjjrol,ropami lub komutatorami nazwane. W dawnych przyrządach tego rodzaju znajdowała się zawsze rtęć w dołkach lub miseczkach, którą w nowszych przyrządach dla niedogodności, jakie nastręcza, całkiem usunięto. Pig. 405 (na nast. str.) wystawia taki gyro-trop bez rtęci. Wałek drewniany obraca się za pomocą małej korby około poziomej osi. Na przedniej stronie jego znajduje się pierścień metalowy g, na tylnej drugi taki pierścień h. Na każdym z nich są dwie metalowe nakładki, diametralnie naprzeciwko siebie przylutowane, z których jedna nie jest dłuższa od szerokości pierścienia, druga zaś prawie aż do połowy wałka sięga. Tym sposobem na pierścieniu g siedzą nakładki i\ k, na pierścieniu h nakładki d, f. W położeniu, wystawionem we