FizykaII93101

utrudniają, skąd też pochodzi, że odparowanie odbywa się spieszniej w rozrzedzonem powietrzu, niż wgęstszem. Ciepło, jak to juz wyżej zauważałem, nie jest środkiem przyspieszającym tę sprawę, lecz koniecznym i nieodzownym warunkiem onej, bo wyrzucanie drobnych cząstek z masy ciała (odparowanie) jest to praca, na której załatwienie idzie zawsze pewna ilość żywej siły, a tej dostarczają najbliższe cząstki masy cieczy, odbywające' bardzo żywy ruch, czyli posiadające wyższą temperaturę) *).

Para, powstająca z cieczy, posiada natychmiast pewną prężność, zawisłą od swej temperatury i materyalnćj jakości cieczy, z której się wydobywa. Prężność ta objawia się ciśnieniem, mogąfcem trzymać równowagę rtęciowemu słupkowi pewnej wysokości, która tą samą zostaje, czy para wydobywca się z cieczy w próżnem miejscu, czy w przestrzeni, napełnionej powietrzem lub jakim innym gazem. Biorąc rzecz w ogólności, pary jako ciała powietrzne, podlegają tym samym głównym prawidłom, do których się gazy stosują (Księga II Bozd. IV.) Okoliczność tylko, że one wszystkie z łatwością powracają do stanu ciekłego, stanowi niektóre wyjątki ód praw rzeczonych. Chcąc poznać zachowanie się pary wodnej w próżnem miejscu przy różnych temperaturach od 0° do + 100°C, używamy za przykładem Daltona (1805) rurki Toriczellego z dokładną po-dzialką, napełnionej suchą rtęcią dla oznaczania zmian objętości tejże. Wprowadziwszy trochę, wody do próżni takiej rurki, wnet para z niej powstaje, a rtęć obniża się stosownie, okazując małą warstewkę wody na wierzchu, jeśli nie za mało tej cieczy wprowadzono do rurki. Porównanie wysokości słupka rtęciowego w tej rurce z równoczesną wysokością dokładnego barometru daje wielkość depresyi rtęci, a tćm samem i prężności powstałej paiy wodnej w temperaturze podówczas tam panującej, jeśli ciężar rzeczonej warstewki wody nad rtęcią zostanie należycie uwzględniony. Zapuszczając onę rurkę głębiej

f) Uli. Encyklop. powszechną w T. 20-tym artyk. Para a w 21-ym Praca mechaniczna (obydwa Dra Urbańskiego) tudzież Tygodnik naukowy Lwów lSGó. U prawach wzajemności mechanicznej pracy, żywej siły i ciepła Dra W. Urbańskiego.