FizykaII94401

938

i

ty powietrzu, nie mogąc tak łatwo pokonać oporu, jaki im w spadaniu stawia to powietrze, albowiem z pomniejszeniem średnicy dała kulistego zmniejsza się jgo powierzchnia w stosunku kwadratu, a ciężar w stosunku sześcianu tejże średnicy; zatem ten ostatni daleko prędzćj, niż ilość pierwsza.

Do powstania więc mgły w jakiem miejscu potrzebą koniecznie, aby, tam powietrze przesyciło się parą, co (jak wyżej powiedziano), stać się może albo wskutek powiększonego parowania, albo wskutek zniżenia temperatury, albo nareszcie wskutek zmieszania się dwóch mas powietrza, które obie są już bliskie przesycenia parą. Gdy ciepły wiatr, obfitujący w parę, przesuwa się po nad zimniejsze wody lub góry, zaraz tam mgła powstaje. Dla tego nieraz w lecie przy pogodnem niebie widzimy grube wały mgły z wieczora, nad rzekami w kierunku ich biegu, gdyż woda i powietrze nad nią posiadają nierównie wyższą temperaturę, niż ziemia i powietrze' nad ziemią, która wysyła promieniami daleko więcej ciepła w przestrzeń światową, aniżeli głębokie wody. Przez to tworzy się prąd zimniejszego powietrza od lądu ku wodom; para wtem powietrzu zawarta miesza się z parą nad wodami zawieszoną, która już sama przez się jest bliską granicy - swej gęstości; a że w mieszaninie temperatura się zniza, więc ilość pary w niej, w stanie lotnym będącćj, przekracza ową granicę tej niższej temperaturze odpowiednią, i nadmiarowa część pary przechodzi zaraz w kropelki, które się nam przeastawiają w postaci mgły, mącąeój przezroczystość powietrza. Jeżeli ilość skroplonćj pary jest znaczna, powstaje mgła gęsta, która albo sama na ziemię się ściele, albo podniósłszy się do góry tworzy tam chmury różnego kształtu i po spłynięciu mniejszych kropelek w większe sprowadza nareszcie deszcz. Skoro zaś mgła nie jjardzo gęsta, najczęściej po wschodzie słońca rozprasza się, t. j. kropelki jej przechodzą znowu w parę.

Chmury w istocie nie różnią się od mgły. Podniósłszy się z prądem powietrza do góry przedstawia się ona naszemu oku jako gęsty wał, pozbawiający nas widoku przedmiotów, które zasłania, przebywający zaś w chmurze mniema, że się znajduje w mniej lub więcej gęstej mgle, która tylko w lecie podnosi się z łatwością do góry, a nie w jesieni lub w zimie, gdzie nieraz pozbawia nas całe dnie i tygodnie widoku słońca. Z opadnięcia