Image67

243

KIKUTA MARCIN.

(Bex nagrobku).

Urodził się we wsi Schaufelsdorf, niedaleko Królewca w Prusach wschodnich 1741 roku. Zbyt wcześnie będąc sierotą znalazł dobrych opiekunów, którzy mu pomogli do kształcenia się* naukowego w Gimnazyjum Królewieckim. Pełen zapału i zdolności przeszedł do tajn^cznój Akademii 1765 roku, otrzymał stopień magistra filozofii i nominacyją na professora Królewięckiój Akademii; wkrótce się doktoryzował i zastępczo objął obowiązki Bibliotekarza w tejże Akademii. Po dwóch latach thozolnój pracy, uporządkowawszy ten księgozbiór, po spisaniu katalogu dokładnego, kiedy miejsca bibliotekarza otrzymać nie mógł, zniechęcony porzucił Królewiec, a polecony przez Jana Grabowskiego, Jenerała, Szefa Gwardyi konnej Litewskiej, Stanisławowi Augustowi, ofiarowane sobie miejsce professora w nowo utworzonym korpusie kadetów przyjął, i do Warszawy w r. 1766 przybył.

W początkach nie posiadając języka polskiego wykładał po francuzku lub po niemiecku ekonomią polityczną, dyalektykę, prawo powszechne i kameralne, logikę i filozofią moralną. Wkrótce jednak tak się polskiego języka wyuczył, że nim dokładnie mówił, nauki wykładał i pisał poprawnie (’).

Z powodu słabości zdrowia w roku 1780, pomimo, próśb samego króla, usunął się z korpusu kadetów, poświęciwszy się wychowaniu młodzieży naszój. Do liczby uczni Nikuty policzyć należy Wacława i Aleksandra Chodkiewiczów, Stefana hrabiego Grabowskiego (Jenerała dywizyi wojsk polskich, a następnie ministra sekretarza stanu Królestwa Polskiego), Józefa Nowickiego, b. jenerała brygady i wielu innych.

Oddany wychowaniu młodzieży, pracował i pisał w swoim zawodzie. Oto poczet pism które wydał w polskim i francuzkim języku:

4. Zasady nauki moralnój, przepisy sposobu do życia w towarzystwie ludzkióm okazujące, w Warszawie 1796 r.

Na końcu tego dzieła napisał.- „Służyło to pismo niegdyś za przewodnika do ukształeenia serca szlachetnój młodzieży, torując oraz jej drogę do nabycia gruntowniejszego prawd poznania, które z interesem człowieka najistotniejszym, ściśle są skojarzone. Gdy ten krótki zbiór nie zostanie bez korzyści, poczyta sobie autor za powinność, przysłużyć się publiczności obszerniej-, szym i dokładniejszym pismem.'¹

Jakoż w roku następnym wydał (w Warszawie 1767 r.) w sześciu tomach:

2.    „Recueil des idóes elementaires pour servir de principes aux Sciences morales."

3.    „Przyzwoity i stosowny do szczęśliwego życia, myślenia sposób, w gruntownćj nauce krótko zebrany, w Warszawie 1796 r.“

4.    „Teinture de la morale.'* Warszawa 1796 r.

5.    „Sciagraphie de 1’art de panser." Warszawa 1798 r.

(•) Grzegórz Jahotkiwski; patrz: Życiorysy Znakomitych Ludzi, Tom I str. 301. Warszawa 1850 r.

31*