Magazyn6
2201

14

ADMINISTRACJA

na pewne organy, zwane władzami sądo-wemi, administracyjnemi i t. p., rozstrzyga o charakterze przedsiębranego aktu autory-tetowego. Jednakowoż w systemie pozytywnych norm prawnych ta zasada nie może być przeprowadzona z całą bezwzględną konsekwencją, ponieważ są to reguły celowe. Skutkiem tego względy czysto utylitarne sprawiają, że np. ustawa, należąca do dziedziny prawa administracyjnego, przekazuje pewne akty autorytetowe, związane z prawnem uregulowaniem pewnych zjawisk społecznych, sądom i naodwrót. Stąd też nie można zupełnie pomijać kompetencji poszczególnych kategoryj organów autorytetu państwowego do podejmowania pewnych aktów autorytetowych według unormowania tej właściwości przez pozytywne normy prawne. Jeżeli zaś istotę administracji widzimy w twórczym akcie autorytetu państwowego, to musimy uzwględnić także kompetencję organów autorytetu państwowego do podjęcia tego rodzaju aktu w takim zakresie, w jakim ją normuje prawo administracyjne, jako takie. Te zaś normy prawno-administracyjne przyjmują, jako zasadę, kompetencję t. zw. władz administracyjnych do przedsiębrania zasadniczych aktów administracyjnych. Dochodzimy stąd do wniosku, że możemy przyjąć dwa różne pojęcia administracji i aktu admi-nistracyj nego. Jedno pojęcie szersze, nie uwzględniające wytworzonej historycznie wewnętrznej organizacji autorytetu państwowego, tudzież drugie ciaśniej-s z e, liczące się z faktycznym podziałem autorytetu państwowego na pewne kategorje organów i pokrywające się z zakresem kompetencji władz administracyjnych według norm prawno-administracyjnych. Wybór jednego lub drugiego zależy od jego użyteczności i produktywności przy osiąganiu celów naukowych. Pierwsze będzie użyteczniejsze np. dla nauki ogólnej o prawie; drugie natomiast będzie produktywniejsze dla konstrukcyjnego ujęcia prawa administracyjnego.

III. Podział aktów administracyjnych.

1. Akty pozytywne i negatywne. W nauce jest znany podział aktów administracyjnych na pozytywne i negatywne, rozumiejąc pod ostatniemi akty o treści odmownej wobec żądania strony. Pozytywne zaś rozpadają się na deklar a-tywne i konstytutywne, zależnie od tego, czy władza tylko stwierdza pewien stan konkretny, czy przeciwnie, na podstawie aktu administracyjnego stan prawny powstaje, ulega zmianie lub gaśnie. Te ostatnie, t. j. akty konstytutywne, mają być zależnie od swej treści nakazami lub zakazami (zarządzeniami), pozwoleniami, koncesjami lub konsensami i t. d.

2. Akty jednostronne i dwustronne. Poza tern dzieli się akty administracyjne na jednostronne i dwustronne; do powstania pierwszych wystarcza sam tylko objaw woli ze strony władzy administracyjnej; drugie zaś łączą się z zagadnieniem t. zw. kontraktów (umów) administracyjnych. Niezawsze bowiem i niewszę-dzie występuje władza administracyjna w charakterze autorytetowym. Musi więc zawierać umowy, np. o najem lokali na pomieszczenie biur, o dostawę żywności dla zakładów karnych, o dostawę węgli dla biur i t. d. W tym przypadku chodzi o dwustronne umowy majątkowej treści. Państwo zatem, jako fiscus, zawiera je według przepisów prawa cywilnego. W pewnych jednak przypadkach „ius dispositivum“ może być ograniczone i treść umowy administracyjnej zgóry ustalona; ma to miejsce zazwyczaj w sprawach o ważniej szem znaczeniu gospodarczem, np. przy zaciąganiu pożyczki państwowej, przy umowach z bankami co do emisji banknotów, wreszcie przy przedsiębiorstwach państwowych, jak poczta lub kolej. W tym ostatnim wypadku treść przyszłych umów, zwłaszcza co do opłat, jest zgóry ustalona aktem administracyjnym (np. rozporządzeniem, zawierającem taryfę pocztową) i każdy, kto z takiego przedsiębiorstwa korzysta, zawiera tern samem umowę administracyjną i zarazem zgadza się na ową ustaloną już treść kontraktu. Podobny charakter ma umowa administracyjna, będąca podstawą a względnie treścią każdej nominacji na urząd publiczny. Aby jednak umowa administracyjna zobowiązywała państwo, wymaga się, aby zawierający ją urzędnik był do tego upoważniony, t. zn. by miał sobie nadany urząd w ważny sposób i aby zawarcie umowy należało na podstawie organizacyjnych przepisów do zakresu działania tego właśnie urzędu. Jak widać, przy t. zw. Kontraktach