Magazyn6

8801

180

ARABJA

Przew.

madzi. Ojczyzna rasowego konia arabskiego i najwytrwalszych wielbłądów. Wiele dzikiego bydła i psów. N. to w większej części kamienista lub piaszczysta pustynia, poprzecinana łożyskami czasowych rzek (wadi); zajmuje dużą część wyżyn Nedżet i Szammar. Łańcuchy gór Dże-bel Adia (i 800 m) i Dżebel Szammar. Sucho. Deszcze tylko w zimie. Największa rzeka — Wadi el Rumen (Rumman). Uprawia się żyto, kukurydzę, palmę daktylową. Rozwinięte tkactwo. Od 1918 r. państwo niepodległe. Panuje Ibn Saud.

5. Jemen. Południowo-zachodnia część Arabji nad m. Czerwonem i zatoką Adeńską. Powierzchnia — 195 000 km², mieszkańców

—    1 000 000. Stolica — m. Sana (35 000 m.). Porty — Hodeida (25 000 m.) i Mokka (5 000 m.). J. dzieli się na obszar nadmorski — nizinny, obfitujące w opady góry Serat (wys. do 3 100 m) i suchą pustynną wyżynę, ciągnącą się wgłąb półwyspu Arabskiego. Pas nadmorski to najurodzajniejsza część Arabji o łagodnym klimacie

1    bogatej roślinności. Eksporl głównie do Anglji: kawa, jęczmień, perły, guma, skóra, bawełna, cynamon, daktyle. Najstarsze państwo arabskie, sięgające tradycjami

2    500 lat przed Nar. Chr. Podlegał kolejno Egiptowi, Abisynji i Persom. W 1918 r. wyzwolił się z pod panowania tureckiego. Należy do sfery wpływów Anglji.

6- Hadramaut. Kraj nad zatoką Adeńską w południowej Arabji. Powierzchnia

—    250 000 km², mieszkańców — 500 000. Najgęściej zaludnione doliny rzek Wadi-Serr i Wadi-Hadramaut. Wielka dolina Wadi-Doan wspominana już przez Ptolemeusza. Pasmo górskie sięga wysokości 2 400 m. Główne osady — Szi-wun Terim i port Makalla (8000 m.). Występują tu formacje wulkaniczne. Wygasły wulkan — Om el Dżini. W kilku punktach — solfatory. Ludność — Beduini 1 górale Kabazdowie z domieszką krwi etjopskiej i murzyńskiej. Nominalnie niezależny sułtanat rozpada się na państewka plemienne podległe wpływom angielskim.

7. Oman. Sułtanat w południowo-wschodniej Arabji nad zatoką Perską i m. Arab-skiem. Znajduje się pod protektoratem Anglji. Obszar — 194200 km², mieszkańców — 500600. Dzieli się na 9 niezawisłych omal prowincyj z własnymi szeikami na czele. Teren górzysty (Dżabel Achdar — 3 020 m;. Klimat gorący i suchy. O. uchodzi za ojczyznę wielbłąda. Ludność składa się z Arabów (87%), Persów i Hindusów. Mieszkańcy zajmują się handlem, pasterstwem i rybołówstwem. Rolnictwo tylko w oazach. Produkty wywozu: daktyle, ryby, perły, skóry, rodzynki, rasowe osły. Skarby kopalne (miedź, ołów, siarka) niewykorzystane. Stolica i zarazem główny port Ma-skat (25 000 m.) leży nad zatoką Oman. Mniejsze porty Sur i Sohar. Od r. 1913 panuje sułtan Seid Taimur.

8- Bahrein. Emirat obejmujący grupę wysp w zatoce Perskiej wpobliżu brzegów Arabji. Obszar — 550 km², 100 000 mieszkańców — Arabów i murzynów. Od 1861 r. jest to posiadłość angielska. Rządy sprawuje miejscowy szeik — Isa ben Ali. Jest on zależny od rządu indyjskiego, który utrzymuje tu swego agenta. Ludność zajmuje się połowem pereł, hodowlą palm daktylowych i białych osłów. Wywóz pereł, ryżu, bawełny i cukru — głównie do Anglji. W roku 1923-4 wywóz wynosił 888 539 funtów szterl., przywóz — 1 711 686 funtów szterl. Stolica — m. Menama — 30 000 m. Stałe połączenie okrętowe z Bombajem.

9. Kuwait. Sułtanat nad zatoką Perską. Ludność — 50 000 — oprócz nieokreślonej ilości nomadów — Beduinów. Sułtan Ah-med ibn Jabir, poczynając od r 1923, otrzymuje subsydja od rządu angielskiego.

19. Aden. Wulkaniczny półwysep na płd.-zach. końcu Arabji, około 170 km, na wschód od cieśniny Bab-el-Mandeb. Od 1839 r. kolonja brytyjska. Strategiczny posterunek i stacja węglowa na drodze do Indyj. Miasto Aden (20000 m.) odległe o 6 km od portu, zwanego Ste-amer Point (10 000    m.). Do kolonji

należy zaplecze, obejmujące płd.-wsch. część Arabji. Granica, ustalona w stosunku do Jemenu w r. I9°5» rozpoczyna się na wybrzeżu m. Czerwonego koło Szeik-Murad i biegnie ku pld.-wschodowi linją prostą, przedłużoną w r. 1914 aż do wybrzeża zatoki Perskiej. Kolonja obejmuje oprócz miasta A., wyspę Perim i protektorat Hadramaut oraz wyspy Sokotra i Kuria Mu-ria. Kolonja A.: 24800 km¹, 155000 m.; protektoraty: 155270 km², 135000 m.

Literatura: Palgravei Narratire of a joumey trough central

and east Arabia. London 1868.