Magazyn6401

180

FINANSOWA STATYSTYKA

suwa dużo trudności, w nauce skarbowości zaś spotykamy się z różnemi kryterjami. Zasadniczo do wydatków nadzwyczajnych zaliczamy wszelkie wydatki inwestycyjne oraz wydatki nie mające charakteru corocznego, regularnego, natomiast do dochodów nadzwyczajnych — wszelkie wpływy, wynikające ze zmniejszenia majątku związku, oraz wpływy nie mające charakteru stałego, a także dochody z nadzwyczajnych danin publicznych.

Wkońcu stosowany jest również podział wydatków na „wydatki własne" oraz „świadczenia innym związkom prawa publicznego". Celem tego podziału jest wykazanie, ile i na jakie cele wydatkował dany związek bezpośrednio, a ile przekazał innym związkom. Przy zsumowaniu wydatków poszczególnych związków w jedną całość podział ten zapobiega podwójnemu liczeniu tych samych sum.

W opracowaniu s. f. przedsiębiorstw eksploatowanych przez związki prawa publicznego nasuwają się o wiele większe trudności. Wynikają one z następujących względów:

a)    W praktyce powstają dość duże różnice w uznawaniu lub też nie uznawaniu pewnej określonej działalności gospodarczej związku za przedsiębiorstwo, tern bardziej, że przepisy formalne również niezawsze dostatecznie sprawę tę precyzują.

b)    Niekiedy przyjęte są zasady, że przedsiębiorstwo prowadzi rachunki systemem kameralnym. Tego rodzaju zamknięcia rachunkowe oczywiście nie są dostatecznym materjałem do obliczeń, mających oświetlić rentowność gospodarczą przedsiębiorstwa.

c)    Również bilanse oraz rachunki strat i zysków, sporządzane przez przedsiębiorstwa, wykazują dość dużą niejednolitość, a nie do rzadkich przypadków należą fakty zmian z roku na rok przyjętych zasad w zestawianiu tych rachunków.

Wobec powyższego dążeniem s. f. jest, aby ustalić ścisły wykaz tych działalności gospodarczych, które należy uważać za samodzielne przedsiębiorstwa, oraz aby ustalić zajady układu bilansów, a także rachunków strat i zysków możliwie jednolite dla przedsiębiorstw danego typu, bowiem ustalenie jednolitych zasad dla wszystkich przedsiębiorstw jest niemożliwe wobec zbyt zróżnicowanej działalności gospodarczej poszczególnych przedsiębiorstw.

Dla zobrazowania całokształtu działalności gospodarki finansowej związków prawa publicznego s. f. musi ponadto posiadać zestawienia, dotyczące majątku związku, t. j. wszelkich jego aktywów, jak i pasywów. Szczególnie konieczne jest posiadanie danych, ilustrujących stan zobowiązań długo i krótkoterminowych. Podział zadłużenia na powyższe rodzaje zależy od przyjętych w rachunkowości zasad, przyczein zasady te nie są jednolite i po wojnie światowej uległy zdecydowanej zmianie, np. w Polsce do zadłużenia długoterminowego związków samorządu terytorjalnego zaliczane są zobowiązania, zaciągnięte na okres dłuższy niż i rok.

Również pożądane jest posiadanie przez s. f. opracowań, dotyczących zamknięć rachunkowych poszczególnych podatków, jak nowe wymiary, wpłaty, umorzenia, zaległości, a także opracowań, dotyczących bliższego oświetlenia akcji wymiarowej podatków, jak liczba płatników poszczególnych podatków, wraz z bliższą ich charakterystyką, wysokość podstaw wymiarowych podatków (obrót, dochód, czynsz dzierżawny) i t. p.

2. Międzynarodowe ujednostajnienia metod.

Konieczność ujednostajnienia opracowań z dziedziny s. f. wysuwana była od-dawna. Sprawą tą interesował się już na drugiej sesji Kongres Statystyczny (Paryż, 1855). Również powołany do życia Międzynarodowy Instytut Statystyczny zajmował się temi sprawami na szeregu swoich se-syj, jak Rzym, 1887, Petersburg, 1897, Chrystjanja 1899, Budapeszt 1901, Berlin 1903, Paryż 1909, Haga 1911 oraz Wiedeń 1913. W okresie wojny światowej prace Międzynarodowego Instytutu Statystycznego zostały przerwane. Dopiero na XVIII sesji w Warszawie 1929 r. została powołana Komisja Statystyki Finansów Publicznych. Sprawozdawca Komisji, którym został wybrany Polak, złożył na XIX sesji w Tokio 1930 r. referat: „Les travaux preliminaires sur les statistiąues des Finances pmbliąues", a właściwy raport przedstawił na XX sesji w Madrycie 1931 r.: „Statistiąues des depen-ses et des recettes des etats, des provinces et des communes". Nad ujednostajnieniem publikacyj s. f. pracuje również Liga Narodów: „Memorandum sur les Finances Publiąues".

Rapor*, złożony w Madrycie, oprócz ustalenia zasadniczych wytycznych metody opracowania statystyki wydatków i dochodów państw, krajów i gmin, zawiera szczegóło-