Magazyn6
4601

438

BEZROBOCIE

kich państwach przemysłowych"; podług obliczeń M. B. P. zastosowanie 40-godzin-nego tygodnia pracy zmniejszyłoby bezrobocie ogólne o 20% („Duree du Travail et Qi ómage").

Rozłożenie pracy ma na celu uniknięcie zwolnienia zbędnych sił roboczych wobec zwiększenia ogólnej wydajności na skutek udoskonaleń technicznych produkcji lub z powodu zmniejszenia zapotrzebowania na produkty; są dwa rodzaje takiego rozłożenia pracy, które, nota bene, stwarza t. zw. częściowe bezrobocie, mianowicie: a) ogólne zmniejszenie godzin pracy wszystkich zatrudnionych w danym zakładzie pracy przy jednoczesnem odpowiedniem zmniejszeniu zarobków każdego zatrudnionego; praca trwa wówczas albo przez kilka dni w tygodniu, aibo też przez cały tydzień, lecz o zmniejszonej ilości godzin pracy dziennej i b) zatrudnianie turnusowe, czyli perjodyczne zwalnianie na tydzień lub dwa części zatiudnionych i przyjmowanie ich zpowrotem po zwolnieniu na takiż czas innej części, niepracującej; środek ten stosowany był m. in. u nas w przemyśle węglowym na Górnym Śląsku w 1925 ^r- w dość dużym rozmiarze i miał na celu uniknięcie zwolnienia z pracy 30 000 górników z powodu całkowitego zahamowania w tym czasie wywozu węgla do Niemiec; rozłożenie pracy w odpowiedni sposób, mianowicie ograniczenie dni pracy wszystkich zatrudnionych, pozwoliło na częściowe zatrudnianie wszystkich w dalszym ciągu; oczywista, środek ten działa naogół w bardzo ograniczonym czasie, aczkolwiek przejawiają się też tendencje do przedłużania czasu jego działania przez wykorzystanie przepisów niektórych ustaw o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia, przewidu.ących wypłacanie zasiłków dla tych częściowo-bezrobotnych (m. in. w Polsce); przepis ten, mający na celu pomoc dla częściowo bezrobotnych, przekształca się wówczas w przepis o pomocy dla pracodawców.

Niektóre rządy (Niemcy, Anglja, Polska) próbowały na określonych warunkach subwencjonować zakłady pracy, które powiększą stan zatrudnienia lub uruchomią nieczynne swe działy inicjatorem takiego subwencjonowania był angielski polityk i ekonomista Mond, który wysunął zasadę udzielania przemysłowcom pożyczek w wysokości zasiłku bezrobotnego wzamian za zatrudnienie tego bezrobotnego za płacę normalną; w praktyce system ten okazał się niepraktyczny z różnych przyczyn, z których najważniejszą było uprzywilejowanie jednej grupy przemysłowców; po badaniach, przeprowadzonych przez specjalną komisję, został on w Anglji zaniechany; przestano go stosować również w Niemczech przed 1933 i w Polsce, gdzie w zasadzie korzystały z niego tylko związki samorządowe.

Sezonowe bezrobocie niektórych gałęzi przemysłu daje się zmniejszyć (w ograniczonym stopniu) przez odpowiednią reorganizację produkcji sezonowej lub jednoczesne prowadzenie kilku rodzajów produk-cyj sezonowych, innych w każdym sezonie; do przeważnej części przemysłów sezonowych — budowlanego, robót ziemnych, drogowych, kanalizacyjnych, krochmalni i t. p. — środek ten ma niewielkie zastosowanie lub jest wogóle niemożliwy do zrealizowania.

Organizacja rynku pracy przez utworzenie dostatecznie gęstej i sprawnie funkcjonującej sieci publicznych biur pośrednictwa pracy uznana została przez pierwszą Międzynarodową Konferencję Pracy w Waszyngtonie w r. 1919 za jeden z ważniejszych sposobów pomocy dla bezrobotnych i łagodzenia bezrobocia; ma ona na celu takie zcentralizowanie popytu i podaży na rynku pracy, ażeby żadne wolne miejsce pracy nie pozostało nieobsadzone.

Zwalnianie tempa mechanizacji pracy i wstrzymanie stosowania wynalazków, które, powiększając produkcję met haniczną, stają się przyczyną zwalniania z pracy większych ilości zatrudnionych wysuwane są także jako środki walki z bezrobociem; mechanizacja pracy, dzięki rozwijającemu się w zawrotnem tempie postępowi technicznemu, jest również jedną z przyczyn bez użyteczności poważnej części rąk roboczych w obecnym systemie produkcji; wywołane przez tę mechanizację bezrobocie nazwane zostało bezrobociem technologicznem.

Kolonizacja, jako metoda zmniejszania bezrobocia jest zbyt kosztowna dla państw, posiadających kolonje, np. dla Anglji, która nie zdołała tą drogą rozwiązać problemu swego olbrzymiego i wielkie sumy pochłaniającego bezrobocia; w krajach ekonomicznie słabszych lub nieposiadających kolonij akcja koloni żacy j na jest utrudniona ze