Magazyn6
2701

19

ADMINISTR. ROLNICZA PAŃSTWOWA — ADOR GUSTAW

terynarji, prowadzony przez swego naczelnika, a oprócz tego istnieją inspektoraty i referaty poświęcone odrębnym grupom administracji rolniczej. Przy starostwie powia-towem mamy specjalnych urzędników, zatrudnionych przy tych samych działach pracy, komisarza ziemskiego, komisarza ochrony lasów, powiatowego lekarza weterynarji. Są wreszcie referenci rolni wydziałów powiatowych.

Ustrój dawniejszych Urzędów Ziemskich polskich wzorowany był na dawniejszych pruskich Komisjach Generalnych. Te ostatnie składały się z ciała kolegjalnego jako organu kierowniczego i orzekającego, biura, oraz z tak zwanych komisyj specjalnych, a jak mybyśmy musieli powiedzieć — z komisarzy specjalnych. Komisja Generalna działała na terenie prowincji, komisarz zaś był jej ajentem na terenie powiatu. Pierwotnie nasze Okręgowe Urzędy Ziemskie, jak pruskie Komisje Generalne, nie były zespolone z władzami administracji ogólnej i miały za teren działania całe województwo lub nawet parę województw, albo też obszar niepokrywający się z granicami województw. Okręgowy Urząd Ziemski był organem kierowniczym i decydującym. Na terenie działał on przy pomocy Powiatowego Urzędu Ziemskiego. Gdzie było wiele prac, każdy powiat miał istotnie swój powiatowy urząd, gdzie zaś nie zachodziła potrzeba tak gęstej sieci, jeden urząd obsługiwał dwa lub kilka powiatów, a nawet bywały powiatowe urzędy ziemskie po jednym na całe województwo. Powiatowy Urząd Ziemski — był to właściwie komisarz ziemski i jego biuro. Sam komisarz pierwotnie był tylko mandatarjuszem O. U. Z., stopniowo jednak nadano mu kompetencję pierwszej instancji. Gdy Powiatowy Urząd Ziemski był pierwszą instancją, drugą był albo O. U. Z., albo Okręgowa Komisja Ziemska. Dawniej często pierwszą instancją był albo O. U. Z., albo O. K. Z. Na czele Okręgowego Urzędu stał prezes, a px> zespx>lemu ich z urzędami wojewódzkiemi, zwierzchnikiem stał się wojewoda. On też został przewodniczącym komisji ziemskiej, która otrzymała nazwę Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej. Jest ona obecnie instancją drugą, podczas gdy instancją pierwszą jest zwykle starosta powiatowy. Odnośne ustawy mówią, w jakich wypadkach instancją drugą jest wojewoda, w jakich Wojewódzka Komisja Ziemska. Gdy dawniej Okręgowa Komisja Ziemska była instancją pierwszą, drugą dla jej orzeczeń instancją była Główna Komisja Ziemska przy Ministerstwie Reform Rolnych. Do dzisiaj Komisja ta nie mogła być zlikwidowana, ponieważ wykańcza ona dawniejsze sprawy oraz po-wierza się jej coraz to nowe funkcje. Skład Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej jest na-stępmjący: wojewoda, względnie urzędnik administracji rolnictwa i reform rolnych jako przewodniczący, a poza tern sędzia Sądu Okręgowego, urzędnik Urzędu Wojewódzkiego, oraz dwaj członkowie, powołani z pośród kandydatów przedstawionych przez Izbę Rolniczą.

Urzędy ziemskie muszą posiadać nietylko porsonel administracyjny, lecz także i techniczny, zadaniem ich jest bowiem także prowadzenie prac technicznych, jak parcelacja, komasacja i inne. Mają więc one swoich inżynierów, mierniczych i t. p. Posługują się także one mierniczymi przysięgłymi, angażowanymi do wykonania p»ew-nych prac. Przy scalaniu gruntów mierniczy przysięgły otrzymuje pewne atrybucje administracyjne, zastępjując w pownym stopniu komisarza ziemskiego.

Chronologja poszczególnych etapów rozwoju organizacji naszych urzędów ziemskich wynika z cytowanych niżej tytułów i dat ustaw.

Literatura: B, Gulczyński: Prace urzędów ziemskich. 1920. — Z. Ludkiewicz: Polityka Agrarna, wydanie IV. Poznań 1921. — Ten/tes Podręcznik Polityki Agrarnej. Warszawa 1932. — Szereg wzmianek w „Rolnictwie” (1930 sierpień,    1933 grudzień,    1934 pai-

dziernik i in.). — UJtawa z dn. 6 Lipca 1920 r. o organizacji Urzędów Ziemskich (nie obowiązuje). — Ustawa % dn. 0 lipca 1923 r. o ustanowieniu urzędu Min. Reform Rolnych (nie obowiązuje). — Ustawa z dn. 11 sisrpnia 1923 r. o zakresie działania Min. Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisyj ziemskich (nie obowiązuje). — Rozporz. Prez. z dn. 21 maja

1932    r. o ustanowieniu urzędu Min. Roln. i Ref. R. — Ustawa z dnia 17 lutego 1932 r. w sprawie zmian w ustawie o zakresie działania Min. Ref. Roln. i organizacji urzędów i komisyj ziemskich. — Rozporz. Prez. z dn. 27 paidziernika 1933 r. o zespoleniu urzędów ziemskich z władzami administracji ogólnej i organizacji komisyj ziemskich. — Rozporz. Rady Min. z dn. 19 grudnia

1933    r. w sprawie ciał kolegjalnych współdziałających w wykonaniu zadań administracji reform rolnych.

Zdzisław Ludkiewicz.

Ador Gustaw.

Pochodził ze starej rodziny wodejsko-genewskiej, ur. się i um. w Genewie (1845 —1928). Studjował prawo w miejscowej

2*