Magazyn6
6201

454

BILIŃSKI LEON

habilituje się już w r. 1868, jako docent ekonomji społecznej. Równocześnie odbywa praktykę administracyjną w Namiestnictwie, którą wkrótce porzuca, zostając w r. 1871 nadzwyczajnym profesorem ekonomji i skarbowości. Od r. 1874 jako profesor zwyczajny, w 1876 dziekan, 1878 rektor — rozwija obok pracy profesorskiej bardzo żywą i szeroką działalność w różnych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego. I.wowskie Tow. Gospodarskie, Bank Włościański, Rada miejska i Sejm krajowy — to placówki, na których czynną współpracą przygotowuje swą przyszłą wielką karjerę politycznego działacza i męża stanu. Równocześnie pracuje bez przerwy naukowo: ogłasza szereg dzieł ekonomicznych i skarbowych, oraz studjów i rozpraw na tematy bądź teoretyczno-naukowe, bądź aktualne, które dały mu w 1880 r. członkostwo Aka-demji Umiejętności w Krakowie, rozgłos w szerszych kołach spo!( czeństwa i utorowały drogę do czynnej roli w życiu pu-blicznem. Jako uczony był przedstawicielem kierunku historycznego w nauce ekonomiki. Był uczniem Schafflego, a członkiem znanego „Verein fur Sozialpolitik". Odznaczył się przedewszysfkiem w dziedzi nie nauki skarbowości, której był wybitnym znawcą. W r. 1883 uzyskał mandat poselski do parlamentu austrjackiego i porzucił karjerę naukową dla politycznej. Zostaje prezydentem kolei austrjackich (1892 do 1895), ⁽hva razy austrjackim ministrem skarbu (1895—1897 i 1909—1911), dwa razy gubernatorem Banku austro-węgier-skiego (1900—1909), następnie zaś wspólnym austro węgierskim ministrem finansów i wielkorządcą Bośni i Hercegowiny, kraju, w którym właśnie za jego rządów wybuchł płomień wielkiej wojny (1912 do ^I9^I5)- W przerwach piastuje dwukrotnie godność prezesa poselskiego Koła Polskiego w Wiedniu (1911—1912 i 1915—1918) oraz jakiś czas, podczas wojny światowej, prezesa Naczelnego Komitetu Narodowego. Na stanowisku gubernatora Banku austro-węgierskiego był twórcą jego polityki dewizowej, zapomocą której kurs waluty był utrzymywany na poziomie równi złota, bez wprowadzania wymiany biletów bankowych na złoto w obiegu wewnętrznym i bez krążenia w nim monet złotych. System ten, zwany nieraz „Goldkernwahrung¹* lub „walutą pozłacaną*', był prototypom pownego systemu powojennych walut, t. zw. gold-exchange-standard, cz. waluty dewizowej. W sprawach polskich był orędownikiem rzetelnym i niestrudzonym, a zdobycze osiągane w ostatnich dziesiątkach lat ery zaborczej na terenie dawnej Austrji przez Polaków, były w znacznej mierze zasługą jego utrwalonych stosunków i niezwykłego autorytetu osobistego, zwłaszcza u dawnego dworu. W 74-tym roku życia spieszy do Polski, aby objąć urząd ministra Skarbu dn. 31. VII. 1919 r., na którym pozostaje do 13. XII. 1919 r. Ustąpił, zanim mógł wykonać którykolwiek z punktów swego programu, z powodu wprowadzenia Centrali dewiz, przypominającej zbytnio tę samą instytucję okupantów. Jeszcze mniej szczęścia, a więcej przykrości miał w swych przygotowaniach do unifikacji waluty. Nieprzewidziana zwyżka kursu korony, emigrującej masowo do Rumunji, uniemożliwiła unifikację walut i wywołała w stosunku doń szereg zarzutów osobistych i krzywdzących insynuacyj. Także i techniczne przeszkody w druku nowych banknotów opóźniły unifikację, a poszukiwanie pokrycia przyszłej waluty w pożyczce zagranicznej szło jak po grudzie z powodu niemożności zgodnego wszechstronnego porozumienia. Jedynym punktem, który z całego programu swego w ciągu niespołna ąb^-miesięcznej działalności zdołał przeprowadzić, była organizacja Ministerstwa Skarbu oraz opracowanie zasad budżetowania, obwarowanych znanym t. zw. dekalogiem. W początku 1920 r. wrócił do Wiednia, gdzie brał jeszcze czynny i skuteczny udział w likwidacji masy b. Banku austro-węgierskiego. Zmarł 15 czerwca 1923 r. w Wiedniu. Pozostawił pamiętniki, które rozpoczął pisać dopiero w 71-ym roku życia.

Ogłosił drukiem: Studja nad podatkiem dochodowym, 2 t., Lwów-Kraków, 1870. — Procent a czynsz, Warszawa 1872. — Wykład ekonomji społecznej, 2 t., Lwóv 1873/4. — O pracy kobiet ze stanowiska ekonomicznego, Lwów 1874. — Die Luxussteuer ais Korrektiv der Einkom-mensteuer, Leipzig 1875. — Die Eisen-bahntai ife, Wien 1875. — System nauki skarbowej, Lwów 1876. — Die Gemeinde-besteuerung und dereń Reform, Leipzig 1878 (Opodatkowanie gminne, spolszczył H. Konic, Warszawa 1884).    — Die

Steuerentlassung der Landwirtschaft, Wien 1880. — System ekonomji spx>łecznej, 2 t., Lwów 1880—1882 (drugie wydanie „Wy-