Magazyn6
4601

638

CESJA — CESJA TERYTORJALNA

telności, rodzące wzajemne prawa i obowiązki z istoty danej wierzytelności wynikające.

Z chwilą zawarcia umowy o przelew wierzytelności nabywca wstępuje w prawa wierzyciela wobec dłużnika, zbywca zaś przestaje być wierzycielem. Dopóki jednak dłużnik nie otrzymał zawiadomienia na piśmie o przelewie wierzytelności od zbywcy albo od nabywcy — zapłata dokonana poprzedniemu wierzycielowi oraz czynności prawne z nim zdziałane maią skutek przeciwko nabywcy, chyba że dłużnik wiedział o dokonanym przelewie w chwili zapłaty długu, lub w chwili zawarcia czynności z poprzednim wierzycielem; w ostatnich bowiem przypadkach dłużnik, działając świadomie na niekorzyść cesjonarjusza, nie zasługuje na ochronę, przyznaną mu przez prawo.

Przypadek zbiegu kilku cesjonarjuszy może zachodzić, gdy wierzyciel zbywa części wierzytelności kilku nabywcom, lub gdy cedent zbywa tę samą wierzytelność kilku różnym osobom. Przypadki takie w praktyce nastręczają wiele trudności, w szczególności w obliczu niewypłacalności dłużnika; zawiadomienie dłużnika o każdym z takich przelewów, względnie pierwszeństwo takiego zawiadomienia nie może mieć wpływu w stosunkach wszystkich takich nabywców względem dłużnika; uznać należy, iż wobec równorzędności tytułu prawnego takich cesjonarjuszy — żaden z nich nie może domagać się pierwszeństwa i wobec dłużnika prawa ich muszą być równe. Mając powyższe na względzie, prawo obowiązujące przepisuje, iż gdy między kilku osobami toczy się spór o to, która z nich jest wierzycielem, każda strona procesowa może żądać od sądu, aby do czasu ukończenia procesu nakazał dłużnikowi wstrzymać się z zapłatą długu lub złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego, jeżeli dług jest wymagalny.

Przepisy o przelewie wierzytelności uregulowane są przez Kodeks Zobowiązań w art. 168—176. Przepisy te stosuje się odpowiednio do cesyj wszelkiego rodzaju, o ile w tej mierze nie obowiązują przepisy szczególne. To ostatnie ma miejsce np.: przy przelewie praw z wekslu, czeku i t. p.

Literatura: BaUcem-Neuman Dr.: Zobowiązania. Zarys systemu

polskiego prawa obowiązkowego. Lwów 1934. — Jautorski W.t

Prawo cywilne na ziemiach Polski. Kraków 1920. — Komisja

Kodyfilcacyjna: Uzasadnięrm projektu Kodeksu Zobowiązań. Warszawa 1934. —- Konic H.i O zobowiązaniach. Warszawa 1933. - - Longchomps de Berier: Zobowiązama. Lwów 1934. — Planiol itf.: O zobowiązaniach (tłumaczenie polskie pod red. J. Nmmitkicwicxu). Warszawa 1930. — Zoll F : Prawo cywilne. Kraków 1931.

Adam Daniel Szczygielski.

Cesja torytoijalna.

C. terytorjalna jest to odstąpienie przez państwo części terytorjum innemu państwu. Cesja terytorjalna opiera się na traktacie, w którym jedno państwo zrzeka się prawa zwierzchnictwa nad oznaczonem w nim terytorjum i uznaje rozciągnięcie na ten obszar zwierzchnictwa innego państwa. Oznaczenie tego aktu mianem cesji jest pozostałością poglądów patrymonjalnych na stosunek państwa do terytorjum. Zwierzchnictwo oznacza władzę niepocłmdną, dlatego nie może być mowy o jego przeniesieniu. Cesja terytorjalna nie przekazuje zwierzchnictwa i praw zeń płynących, lecz tylko daje możność cesjonarjuszowi zastąpić dawne zwierzchnictwo nowem. Cesjonarjusz, ustanawiając swoje zwierzchnictwo nad terytorjum, tern samem zyskuje możność samoistnego określenia swych praw. W traktacie cesyj nym może on być w tym względzie ograniczony przez zobowiązania, jakie przyjmie w stosunku docedenta, np. w sprawie opcji, amnestji, przejęcia zobowiązań cedenta, uznania t. zw. praw nabytych i t. p. Specjalny charakter nosi t. zw. cesja powiernicza, t. j. połączona z zobowiązaniem cesjonarjusza wycofania swego zwierzchnictwa po ustaleniu stanu prawnego terytorjum (np. art. ioo traktatu wersalskiego ustanawiający cesję powierniczą Gdańska na rzecz głównych mocarstw sprzymierzonych). Cesje najczęściej dokonywane są w wyniku wojny i regulowane w traktatach pokojowych, których legalność nie może być kwestjonowana pod pretekstem wymuszenia ich, o ile osoby negocjatorów me uległy gwałtowi. Prócz tego spotykamy się z cesjami w czasie pokoju przy wyrównaniu granic państwowych, zamianie terytorjów lub ich sprzedaży, przyczem w tym ostatnim wypadku odszkodowanie otrzymuje cedent od cesjonarjusza nie za zrzeczenie się zwierzchnictwa, ale dochodów i objektów państwowych, znajdujących się na danem terytorjum. Cesje ukryte, albo cesje administracyjne, niewłaściwie tak zwane, są to akty, na mocy których państwo zachowuje