Magazyn6
7301

665

CHRZEŚCIJAŃSKIE KIERUNKI SPOŁECZNO-GOSPODARCZE

gospodarstwa społecznego, zwrot usankcjonowany przez encj^Tklikę papieża Leona XIII „Rerum Novarum“. Podejmując badania społeczno-gospodarcze dla celów praktycznych (kwestja robotnicza), doszedł on do wniosku, że w filozoficzno-teologicznej nauce św. Tomasza z Akwinu katolicyzm znajdzie podstawy dla teoretycznych badań i praktycznych posunięć w dziedzinie współczesnych zagadnień społeczno-gospodarczych. Te zasady wydobył na światło dzienne i wyciągnął z nich praktyczne wnioski. Drogą wskazaną przez Kettelera poszli jego uczniowie (ks. Fr. Hitze, Kan. Moufang i in.), rozwijając już pracę teoretyczną, a Towarzystwo Goerresa (Goerres-Gesellschaft zur Pflege der Wissenschaft im Katolischen Deutschland) oraz czasopismo Jezuitów niem. „Stimmen aus Maria Laach" stały się ośrodkami rozwoju naukowego tego kierunku. Poglądy jego stworzyły podstawę dla katolickiego ruchu społecznego w Niemczech oraz dla programu portj i — Centrum — w parlamencie Rzeszy. Enc. Leona XIII, Rerum Nova-rum (15. V. 1891 r.), potwierdzając autorytetem najwyższym w Kościele punkt za punktem zapatrywania Kettelera, utwierdziła zarówno naukę katolicką jak i działaczy społecznych co do obranej drogi. W Austrji propagatorem idei został uczeń jego K. Vogelsang, rozwijając jednakże krańcowo postulat ustroju stanowego i daleko posuwając zagadnienie interwencji państwa. Wraz z Vogelsang’em współpracowali: Belcredi, Blome, ks. Lichtenstein, J. X. Loesewitz. Potem zaś rozwijali ideo-logję tego kierunku: Lugmayer, ks. Bieder-lack, J. Weiss, Lueger, ks. dr. Seipel, dr. Mataja, Schindler i in. Ośrodkiem pracy stało się towarzystwo „Leogcsellschaft", a organem tygodnik „Das Ńeue Reich". We Francji zaś rozwijali zapatrywania Kettelera: hr. de Mun i margr. de la Tour du Pin-Chambly. Terenem pracy były „robotnicze koła katolickie", a organem naukowym ,,L’Association-Catholique“, założone w 1875 ^r-> P° ^r°k^u zaś 1905 r. „Tygodnie Społeczne Francji" stały się kuźnią francuskiej myśli społeczno-katolickiej. W An-glji zapoczątkował ten kierunek Kard. H. Manning, we Włoszech: M. Toniolo i O. Li-beratore, obaj teoretycy ekonomiści, a obecnie skupia się on przy uniwersytecie katolickim w Medjolanie. W Szwajcarji inicjatorem tego kierunku był K. Decurtins, głównym zaś teoretykiem M. Turman, prof. uniwer. kat. we Fryburgu, a organami: „Revue de Fribourg" oraz „Monatschrift fur christliche Sozialreform" w Zurychu. W Belgji szczególniej przyczynili się do rozwoju tego kierunku: O. Rutten i De-fourny, Fallon i A. Muller.

Encyklika Piusa XI (15. V. 1931 r.) „Quadragesimo anno“ nietylko oficjalnie potwierdziła teoretyczne założenia katolicyzmu społecznego, ale stała się też drogowskazem dla dalszej pracy naukowej tego kierunku.

Jako ekonomistów-teoretyków, stosujących założenia i metodę tego kierunku, z pośród dawniejszych należy wymienić: J. Rat-zingera, J. Costa-Roseti, O. Liberatore i O. Antoine’a, a z pośród współczesnych: H. Pesch’a, O. Fallon’a, A. Mullera. Poza tymi wszyscy inni reprezentanci naukowi tego kierunku rozwijają swą działalność przeważnie w dziedzinie socjologji katolickiej i polityki społecznej. W Polsce ruch naukowy tego kierunku jest dopiero w zaczątkach i obejmuje przeważnie politykę społeczną. Reprezentantami jego są: ks. A. Szymański, ks. A. Wójcicki, L. Ca-ro, L. Górski i in. Organami zaś: „Przewodnik Społeczny" (Poznań) i „Prąd" (Lublin). W 1920 r. powołano do życia w Malines pod przewodnictwem kard.-pry-masa Belgji „Międzynarodową Unję Stu-djów Społecznych". Ekonomiści, socjologowie, filozofowie i teologowie na dorocznych jej posiedzeniach rozpatrują aktualne kwestje z dziedziny życia społeczno-gospodarczego i wyniki badań ogłaszają w formie tez. W 1927 r. M. U. S. S. ogłosiła drukiem wyniki dotychczasowych prac, jako Kodeks Społeczny, zawierający 143 tezy.

IV. Protestantyzm społeczny.

Protestantyzm społeczny aczkolwiek wspiera się na ogólnych założeniach chrześcijaństwa, nie stanowi jednolitego kierunku na wzór katolicyzmu społecznego. Sam pro-stantyzm pod względem teologicznym jest indywidualizmem. Wskutek tego też w stosunku do zagadnień społecznych stanął zasadniczo na stanowisku indywidualistycz-nem, a dopiero konieczności życiowe (akcja socjalizmu) wymogły, że w poszczególnych krajach powstały stowarzyszenia, oparte na założeniach chrześcijaństwa i z programem reformistycznym.