Magazyn6101

r

EKSPEDYCYJNA UMOWA

37

jr

p~

i

/

opakowanie, celem uniknięcia strat i szkód dla nadawcy; musi dokonać wszelkich czynności, związanych z załatwieniem wszystkich dokumentów celnych, sanitarnych, przewozowych i t. p., związanych z przesyłką danego towaru (S. R. 13, 63); musi przy zawieraniu w następstwie umowy przewozu z przewoźnikiem złożyć deklarację co do wartości przesyłki (S- R. 28, 140), wypełnić prawidłowo list przewozowy (S. R. 28, 141); musi ponieść wszelkie opłaty, z wysyłką związane i t. p- W pewnych zaś przypadkach, w zależności od warunków umowy, winien również dokonać ubezpieczenia towaru, dokładając starań, aby papiery towarowe, odnoszące się do danego towaru, w odpowiednim czasie znalazły się w rękach nadawcy lub odbiorcy (Staub: op. c. § 407, uw. 7). Obowiązki powyższe, stanowiące w swej istocie nie odrębne zobowiązania ekspedytora, lecz będące elemen-iami składowemi umowy ekspedycyjnej, jako zobowiązania wtórne, powstają w osobie ekspedytora z mocy samego prawa już w chwili, gdy ten zawarł umowę, bez względu na to, czy przyjął już przedmiot ekspedycji, czy też nie (S. R. 19, 97); trwają zaś przez cały czas wykonywania umowy, do chwili jej zakończenia, t. j. bądź do zawarcia umowy przewozu z przewoźnikiem i wydania mu towaru (ekspedycjadostawy), bądź też do chwili doręczenia odbiorcy towaru, odebranego od przewoźnika (ekspedycja odbioru).

Trzy wykonaniu umowy ekspedycyjnej ekspedytor — z wyjątkiem przypadków, przez prawo wyraźnie zastrzeżonych — zleca dokonanie przewozu przewoźnikowi lub przedsiębiorcy przewozu morskiego; może również posługiwać się innymi ekspedytorami. Za wszystkie jednak te osoby ponosi on odpowiedzialność, stąd też prawo przewiduje ze strony ekspedytora obowiązek należytego wyboru wspomnianych wyżej osób, wyboru, dokonanego z całą ostrożnością 1 sumiennością. Nie wystarcza dla powyższego stwierdzenie, iż ekspedytor zwrócił się do przewoźnika, znanego powszechnie, jako osoby zawodowo zajmującej się przewozem (W. S. H. R. 7, 305), musi natomiast wybrać taką osobę, co do której nie nastręczają się żadne wątpliwości, iż jest odpowiednia pud względem zawodowym oraz odpowiedzialności majątkowej (W. S. H. R. 7, 307). Doktryna polska wyraźnie stwierdza (A 11 e r h a n d: op. c. art. 602 uw. 1), iż ekspedytor powinien rzecz oddać do przewozu tylko zawodowemu przewoźnikowi, nie zaś przygodnemu, a między zawodowymi powinien obrać tego, na którym najbardziej można polegać, o ile warunki przewozu nie stają się przez to mniej korzystne. Jeżeli jednak dokonał wyboru prawidłowego i zgodnego z zasadami staranności kupieckiej, nie jest odpowiedzialny za ewentualne błędy lub omyłki, przez przewoźnika lub dalszego ekspedytora dokonane (W. S. H. R. 77, 306; S. R. 114, 110; 109, 292, 109, 303), co jedynie może nastąpić przy uznaniu wyboru za nieodpowiadający warunkom umowy lub istocie tranzakcji.

W związku z wyborem osób wyżej wymienionych, łączy się nadto ze strony ekspedytora obowiązek prawidłowego i zgodnego z warunkami umowy wyboru drogi przewozu oraz środków. Jeżeli jednak nie zostało to zastrzeżone w warunkach umowy, dojść należy do wniosku, iż dla nadawcy obojętna jest kwestja powyższa (Dziurzyń-s k i: op. c. art. 598 uw. 3).

Dalszym obowiązkiem ekspedytora w stosunku do nadawcy, wynikającym z charakteru ekspedytora, jako osoby zaufania oraz mandatarjusza nadawcy, jest przewidziany w art. 603 obowiązek podejmowania kroków, potrzebnych do uzyskania zwrotu niesłusznie pobranych kwot z tytułu przewoźnego, cła, podatku od ładunków i innych należności, związanych z dokonaniem przesyłki. Obowiązek powyższy opiera się na założeniu, iż w zwykłych stosunkach obrotu występuje nadawca, nie będący kupcem, który posiłkuje się w celach czysto oportu-nistycznych osobą, zawodowo podejmującą się dokonania przesłania i przewozu; zkolei więc ekspedytor, jako kupiec, winien znać się na wszelkich czynnościach, związanych z wykonaniem jego zawodu, a więc na odprawie celnej, stawkach taryfowych, podatkach i t. p. (Namitkiewicz: op. c. art. 603 uw. 1). Z powyższego rodzi się obowiązek dokładania ze strony ekspedytora jak najdalej idącej staranności i dbałości o to, by interes nadawcy nie doznał pokrzywdzenia przez wadliwą odprawę celną, zbyt wysoką stawkę taryfową i t. p. Wyliczenie, w art. 603 podane, nie jest limi-tatywne, stąd należy dojść do wniosku, iż omówiony obowiązek rozciąga się na wszel • kie należności, które w danym stosunku ekspedycyjnym obciążyły tranzakcję (N a-mitkiewicz: op. c. art. 603 uw. 3; Al-