Magazyn6I601

492

GÓRNICTWO I HUTNICTWO

TAB. 14. PRODUKCJA GAZOLINY. 1927—1936

Rok	Okrąg góra. Jasio		Okrąg góra. Drohobyci		Okrąg góra. Stanisławów		Razem Pol: ka
	Przerobio-	Wyrooiono	Przerobio-	Wyrobiono	Przerobio-	Wyrobiono	Przerobio-	Wyrobiono
	no gazu	gazoliny	no gazu	gazoliny	no gazu	gazoliny	no gazu	gazoli.iv
	Zicmn. m*	kg	ziemn. m*	kg	ziemn. m*	kg	ziemn. m*	kg
1927	_	—	219848 (44	25 287 961	28 546 391	2 496 192	248 394 835	27784 *53
1928	—	—	228179 J05	28931 005	31025 325	2923 935	259 205 230	3* 854 94°
1929	—	—	247014 636	3*586 974	30068 121	2917 502	277082 757	34 5«>4 476
1930	798 150	197 240	249 897 873	34 903 905	35 355**2	3 392 5°5	286051 137	38 493 650
*93i	7 57® *65	* 455 932	232 794 *5*	36 140 120	37 253 363	3 384 97°	277 625 679	40981 022
*932	*7893 988	2521 915	199 °°9 902	33 257 7*6	34 298 243	3 053 °45	251 202 133	38 832 676
*933	42 617 117	4 033 3*2	193 927 373	34924813	36 185 230	3 020 301	272 729 720	4* 978 42C
*934	69564253	4 436 585	174 209113	33 349 333	36 943 97*	2952 171	280717 337	40 738 089
*935	81 293 622	3 831 056	154698 727	32 887 608	35 732 977	2 763 744	271 725 326	39 482 408
*936	80219 669	3 476 616	*35 *38 740	31 833 221	47 732 821	4 57* 970	263091 230	39881 807

kilku atmosfer, przyczem gaz się ogrzewa, a następnie jest ochłodzony i wówczas wydziela gazolinę.

Drugą metodą jest zastosowanie węgla aktywnego. W żelaznych naczyniach, zwanych adsorberami, umieszcza się węgiel aktywny i przepuszcza przezeń gaz surowy. Gaz ten, stykając się z bardzo porowatym węglem aktywnym, oada.,e mu swoje cięższe składniki, które stanowią gazolinę. Po nasyceniu węgla przepuszcza się przezeń parę wodną przegrzaną o temperaturze 240⁰. Z tak og. zanego węgla uchodzi gazo-lina jako ciało lotne i miesza się z parą wodną. Mieszanina tych dwu gazów dostaje się do skraplacza wodnego, w którym skrapla się i przechodzi przez chłodnię, w której już jako płyn przjjmuje temperaturę atmosfery. Wychodząc z chłodni, płyny te dostają się do naczynia, w którem bez trudności oddzielają się od siebie na podstawie różnic w ciężarach gatunkowych.

Węgiel w adscrberze jest po procesie dy-stylacji nasycony parą wodną i w tern sta-djum nie byłby zdatny do użycia. Należy go pi zeto osuszyć, co się uskutecznia przez przetłoczenie przez adsorber gorącego powietrza, po którem należy przepuścić znowu powietrze zimne dla ochłodzenia węgla. Cały przebieg zajmuje około 150 do 180 minut czasu i zezwala na wyrób lżejszej lub cięższej gazoliny w pewnych granicach, stosownie do zapotrzebowania. Gaz, opuszczający adsorber, już „suchy", używa się jako opał pod kotłami.

Trzecią metodą jest t. zw. metoda ab-sorbcyjna, w której zamiast węgla aktywnego stosuje się ciężki olej (t. zw. gazowy lub niebieski). Zasadniczo prztbieg pracy jest taki sam jak przy zastosowaniu węgla.

Ma on tę zaletę, że węgiel aktywny musimy sprowadzać z zagranicy, olej natomiast po siadamy w kraju.

Rozszerzeniem zakresu fabrykacji gazoliny jest wydzielenie jej najlżejszych składników, jako to butanu i izobutanu, propo nu, a nawet i etanu, pod postacią płynu. Jest to t. zw. skroplony gaz, który tylko pod ciśnieniem utrzymuje się w stanie płynnym i ulatnia się natychmiast po spadku ciśnienia. Gaz ten ma bardzc wysoką wartość kaloryczną, dochodzącą do 30000 kaloryj w 1 m*, stanowi przeto niezmiernie cenny materjał opałowy, zezwalający na przewóz w zamkniętych butlach, podobnie jak gaz węglowy, tlen i t. p. W Ameryce gaz ten znalazł niezmiernie szerokie zastosowanie i wyrób jego wzrósł w przeciągu ośmiu lat 8o-krotnie. U nas również rozpowszechnia się coraz więcej i dwa towarzystwa zajmują się jego wyrobem pod¹ nazwą gazolu, lub eteryny. W niektórych mniejszych miastach gaz ten wypiera nawet stosowanie gazu węglowego.

IV. Wosk ziemny.

Wosk ziemny czyli ozokeryt składa się z mieszaniny twardych węglowodorów serji parafinowej i zwykle występuje w związku z ropą parafinową. Ciężar gatunkowy wosku waha się od 0,840 -0,930, punkt topliwości między 50°—ioo® C, a więc przy normalnych warunkach w ziemi na głębokości np. 1 500—2 000 m (gdzie temperatura osiąga 70°—ioo°) wosk powinien występować już w stanie płynnym.

Ozokeryt przerabiany jest (rafinowany) na twarde niekrystaliczne ciało (cerezyna), oimienne od krystalicznej parafiny.