Magazyn6T401

540

HANDEL

Pod nazwą h. światowego rozumie się całokształt stosunków handlowych między wszystkiemi narodami i państwami świata, łączących je w światowym obrocie gospodarczym Tutaj najwyraźniej uwydatniają się międzynarodowe tendencje wpływu h. oraz następstwa ekonomiczne wymiany, w której h. pośredniczy. Można je sprowadzić do umiejscawiania przemysłów oraz podziału pracy na całym globie ziemskim.

IV. Charakterystyka współczesnego stanu handlu w Polsce na podstawie statystyki.

1. Ludność utrzymująca się z handlu. Według danych powszechnego spisu z r. 1921 6,2% „ludności zawodowo czynnej i biernej" Polski utrzymywało się z h. i ubezpieczeń. Na tę samą grupę zawodową ludności „handel i ubezpieczenia" przypadało według szacunkowych obliczeń z 1931 r. 6,1%. Jest to odsetek niższy, niż w wielu krajach Europy. Na tę samą grupę zawodową ludności przypada np. w Niemczech 10,8%, w Austrji 10%, w Danji 10,7%, w Czechosłowacji 7,4%. Jeszcze większe różnice występują, jeśli rozpatrywać statystykę tylko zawodowo czyn-n e j ludności:

Państwa	Rok spisu	Na h. i ubezpiecz, w odsetk. ogółu ludności przypadało zawód.czynnych
Polska ....	1921	3.7
Francja . . -	1931	ii,5
Austrja	1934	9,9
Niemcy . . .	1933	ii,5
St. Zjedn. A.P.	193°	12,4
Anglja ....	1931	14,6

Jedynie w takich krajach jak Z. S. R. R. lub Bułgar ja znajdujemy odsetek ludności zawodowo czynnej w h. i ubezpieczeniach niższy niż w Polsce. Fakt ten może być uważany za dowód słabego stosunkowo tętna życia gospodarczego, którego wyrazem jest wymiana, a także stosunek ilościowy ludności zawodowo zajętej pośrednictwem handlowem. Można także wskazywać, powołując się na wspomniany fakt, że przyszły rozwój gospodarczy Polski stworzy perspektywy zatrudnienia w h. znacznej jeszcze stosunkowo liczby ludności i spowoduje konieczność przesunięcia składu ludności naszego państwa na korzyść omawianej grupy zawodowej.

Jak wiadomo, znacznie przeważająca większość ludności, trudniącej się w Polsce h., to ludność żydowska. Jest to z pewnością szczególna cecha polskich stosunków. Niema dotąd danych, które pozwalałyby ustalić ilość ludności chrześcijańskiej, poświęcającej się temu zawodowi lub też dających możność zorjentowania się czy i gdzie w Państwie Polskiem odsetek tejże ludności w h. wzrasta i w jakiej mierze.

2. Dane o handlu wewnętrznym Polski. Strukturę h. mógłby zobrazować najdokładniej spis przedsiębiorstw handlowych. Spisu takiego, jaki przeprowadzane w szeregu innych państw, nie mamy dotychczas w Polsce. Statystykę przedsiębiorstw handlowych w Polsce opracowano na podstawie świadectw przemysłowych („patentów"), wykupionych przez zakłady handlowe. Pierwotnie, poza fragmentarycznemi opracowaniami w różnych publikacjach, ogłaszało Ministerstwo Skarbu od 1925 r. opartą na tej podstawie statystykę, obejmującą liczbę wykupionych przez h. świadectw przemysłowych. W roku 1928 wspomniane Ministerstwo wydało inną jeszcze publikację, w której opracowano liczbę świadectw przemysłowych według 29 branż handlowych. Dane te, oraz głównie opracowana metodycznie na tej samej podstawie w r. 1932 przez Główny Urząd Statystyczny „Statystyka przedsiębiorstw handlowych w Polsce" stanowią główne źródło wiadomości o strukturze h. w Polsce.

Powyższe źródła statystyczne (nie nadające się do porównań w całej rozciągłości), opierając się na wykupionych świadectwach przemysłowych dla przedsiębiorstw handlowych, nie są niczem innem, jak tylko obliczeniem ilości tych świadectw, co podnosi wyraźnie wymieniona praca Gł. Urz. St. Aby należycie orjentować się w znaczeniu podanych niżej danych cyfrowych, zaczerpniętych z tych źródeł, trzeba poprzedzić je paroma wyjaśnieniami, a) Ponieważ jeden przedsiębiorca może wykupywać kilka świadectw, w podanej niżej statystyce liczby nie oznaczają dokładnej ilości przedsiębiorstw czy firm, która jest z pewnością niższa, b) Jak rozumieć podział zakładów handlowych na kategorje? Cena świadectwa przemysłowego dla h. zależy od klasy miejscowości, na jakie cały kraj jest podzielony, i od kategorji świadectwa przemysłowego. Takich kategoryj dla h. taryfa ustawy o podatku przemysłowym przewi-