B574 866

248 FELIKS MALINOWSKI

jakim czasie mogą wywołać miejscowe podrażnienie w postaci stwardnień, a nawet ropni i martwaków. Dodatnie i ujemne strony wstrzykiwań zależą w znacznej mierze od rozpuszczalności przetworu rtęciowego, od wyboru samego przetworu i nakoniec od umiejętności wykonywania zabiegu. Wewnętrzne podawanie rtęci nie może mieć szerokiego zastosowania. Jest to sposób praktyczny i łatwy, lecz posiada ważne strony ujemne. Przedewszysi-kiem rtęć, stosowana wewnętrznie, drażni narząd pokarmowy, szczególniej jeśli podawana jest przez czas dłuższy, następnie działa bardzo słabo, słabiej aniżeli podawana w inny sposób cnoremu.

W ostatnich .czasach ROUX, SAZERAC i LEVADITI, FOURNIER i GUENOT wprowadzali do terapji syfilisu bizmut. Jego sole nierozpuszczalne: winian sodowy i potasowy, jakoteż dermatol w oliwie, cytrynian, rozpuszczalny w wodzie działają jakoby bardzo silnie na objawy kiły. Jednakże sole bizmutowe, stosowana sródmięśniowo, są bardzo bolesne i wywołują łatwo zapalenie dziąseł.

Ważny przełom w terapji kiły stanowi chemoterapja. Nauka ta rozwój swój zawdzięcza EHRLICHOW1 i jego uczniom. Starał się on wynaleźć środek taki, któryby, po jednorazowem zastopowaniu, zabijał pasorzyty, znajdujące się w ustroju (therapia sterilisans magna). Tego rodzaju przetwór powinien posiadać wielką żarłoczność w stosunku do pasorzytów, a możliwie najmniejszą w stosunku do tkanek. Pierwotnie EHRLICH zwrócił uwagę na ato-ksyl, wynaleziony przez BECHAMPA. Ponieważ atokeyl okazał się w leczeniu niezbyt skutecznym i wywoływał niekiedy, wprawdzie po dług em i nadmier-nem użyciu, działanie uboczne, jak zanik nerwu wzrokowego, przeto EHRLICH zwrócił się do przetworów pochodnych atoksylu lub wogóle do niego zbliżonych składem chemicznym. Takich przetworów wypróbował EHRLICH setki na zwierzętach, zakażonych przez trypanosomy i krętki. Z pośród tych środków należy wyróżnić arsacetynę, która już nie wywoływała ubocznego działania na nerw wzrokowy, a przedewszystkiem arsenophenyl-gl'-cynę. Najskuteczniejszym jednak okazał się dioxy-diamido-arseno-benzol, wynaleziony przy współudziale WERTHF.IMA. Przetwór ten, oznaczony krótko liczbą „606“ i nazwany później salwarsanem o formule chemicznęj C12 H j ₂ O ₂ N₂ As ₂ i kwaśnego odczynu, EHRLICH wprowadził do terapji w 1910 r., a w następnym roku już udoskonalił go pod nazwą neosalwa r-sanu albo „914“. Ostatni środek stanowi połączenie salwarsanu z formaldehydo-sulfoksylatem sodu w postaci żółtego proszku, łatwo rozpuszczalnego w wodzie, odczynu obojętnego. W ostatnich czasach zamiast neosalwarsanu zaczęto stosować pochodne jego związki, z których najwięcej jesi używany salwarsan srebrny i sodowy. Wszystkie te środki działają bardzo wybitnie na usunięcie objawów kiły. Bezwarunkowo niszczą one krętki blade. Nawet obfitem wydzielaniem się endotoksyn z zabitych krętków objaśniano takie uboczne objawy do śiodżylnych zastrzyknieeiach tych środków, jak podniesienie się znaczne,