B574 8
66

LEON KARWACKI

152

zupełniej uzależnić daną sprawę chorobową samoistną od działania zarazka, z którego pochodzi owa toksyna lub endotoksyna. Wydawało się to tak oczy-wistem, że nie potrzebowało iadncgu dowodzenia. Otóż w świetle badań THIbIEkGE’A i GASTINELA dogmat ten jakoby uległ zachwianiu. Kwestja ta, przeniesiona na grunt uczulenia skóry, przedstawia się jednak zupełnie jasno. Swoistość odczynów skórnych w uczuleniu sprowadza się raczej do dawki jadu bakteryjnego, niż do jakości. U osobni.:a, który podlegał zakażeniu gruźliczemu, skóra reaguje nietylko na tuberkulinę, ale i na toksynę błoniczą, endotoksynę durową, czerwonkową i t. d. Swoistość odczynu tuberkulinowego opiera się na tern, że występuje on w bardzo daleko posuniętych rozcieńcze-niach, natomiast inne endotoksyny lub toksyny wywołują wykwity, gdy są nierozcitńczone, albo nawet stężone. Z tego stanowiska jest rzeczą najzupełniej zrozumiałą, że w rumieniach i boazce nieswoiste mogą dawać wykwity, zresztą słabsze, gdy są stosowane na skórę w znacznem stężeniu białkowem.

Objawy. Rozważania etjologiczne przyzwyczaiły już nas do tej myśli, że strona objawowa rumieni musi być bardzo bogata. Znaczna jednak część ma-terjału objawowego winna znaleźć swe miejsce gdzieindziej, mianowicie zaś przypadki określonych chorób zakaźnych, w których rumienie mają wyraźne cechy objawu wikłającego. Tutaj zaś uwzględnimy stronę kliniczną tylko tych rumieni, które dawniejsi autorzy ochrzcili nazwą „idjopatycznych". Termino-logja ta, zręcznie maskująca brak wszelkich wiadomości przyczynowych, ma tę dobrą stronę, że obejmuje w znacznej mierze wszystkie te przypadki rumieni, w których na plan naczelny wysuwają się objawy uczulenia jadami bakteryj. Pod względem patogenetycznym przypadki te stanowią zwartą grupę, a ich strona objawowa układa się także w zespół dość charakterystyczny.

W dziale tym objawy naczelne skazy rumieniowej, mianowicie wykwity, z natury rzeczy muszą być traktowane odrębnie.

Objawy ze strony skóry. Rumień wysiękowy wielokształtny posiada dość często okres zwiastunów, zazwycza krótkotrwały. Do objawów dość pospolitych należy nieżyt gardła, rzadziej występują objawy nieżytowe górnego odcinka dróg oddechowych. Niedomaganie ogólne, bóle mięśniowe bez określonego umiejscowienia, bóle stawowe, lekkie nasilenie ciepłoty, czasem zaburzenia ze strony żołądka i kiszek składają się na charakterystykę okresu zwiastunowego. Rzadziej zdarza się, że wykwity występują bez jakichkolwiek objawów ogólnych wstępnych.

W zasadzie wykwity mogą występować w każdej okolicy skóry, jednak w większości spostrzeżeń notowano pewne upodobanie do grzbietowej powierzchni kończyn, zwłaszcza górnych, do twarzy, szyi. W rozmieszczeniu wykwitów uwydatnia się pewna symetrja.

Wielopostaciowość wykwitów zaznacza się dobitnie nietylko r< iżnorod-nością zmian skórnych — plamy, grudki, guzki, guzy, pęcherzyki i pęcherze, — ale w wymiarach, obfitości i rozmieszczeniu oddzielnych wykwitów; poza-