Magazyn6Y801

594

HERBATA — HERCEN ALEKSANDER

180800 99 200 73 3oo 55 200

łudniowem Hondo i w północnej części Formozy), w Indjach Holenderskich (głównie w zachodniej części Jawy) oraz w Indo-chinach.

Z pośród wymienionych krajów najwcześniej h. znano w Chinach, gdzie pierwsze wzmianki o tej roślinie pojawiają się już na 3 tys. lat przed Chr. Użycie h. w tym kraju datuje się jednak dopiero od początku IX wieku naszej ery, w którym to czasie też (w drugiej połowie tego wieku) zapoczątkowano uprawę w Japonji.

W Europie h. pojawia się w XVII w., rychło zdobywając popularność zwłaszcza w Anglji, która też do dziś przoduje w kon-sumcji tego artykułu.

Największym producentem h. są Chiny, jakkolwiek swą długoletnią supremację w handlu tym artykułem utraciły już dawno na rzecz plantacyjnej produkcji kolo-njalnej. Uprawa h. w tym kraju nie jest objęta statystyką, a jedynie dostępne cyfry wywozu niewiele orjentują, większość produkcji bowiem pochłania rynek wewnętrzny. Stan produkcji w innych krajach przedstawia się następująco (dane z r. 1934):

Obszar uprawny produkcja w ha    w tonnach

Ind je Brytyjskie    333 000

Cejlon    225000

Indje Holenderskie 193000 Japonja    80 000

Z pośród wymienionych producentów h. największą rolę w handlu światowym tym artykułem odgrywają Indje Brytyjskie, Cejlon i Indje Holenderskie, prawne całą prd-dukcję przeznaczające na wywóz do Europy. W r. 1934 udział tych krajów w ogólnym wywozie h. (391 tys. tonn) wynosił 78,6%, z czego na Indje Brytyjskie przypadało 37% (145 tys- ^tonn>. ⁿa Cejlon 25,3% (99 tys. tonn), na Indje Holenderskie zaś ^l(ó3% (64 tys. tonn). Udział Chin, największego producenta świata, w roku tym wynosił zaledwie 12% (47 tys. tonn), Ja-penji tylko 3,8% (15 tys. tonn), przyczem głównym odbiorcą h. chińskiej jest Rosja Sowiecka, Japonji zaś Stany Zjednoczone Ameryki. Zaznaczyć przytem należy, że możliwości zbytu h. chińskiej na rynku sowieckim stale maleją. Rosja Sowiecka pokrywa w coraz większym stopniu swe zapotrzebowanie własną produkcją kaukaską, w r. 1931 rozporządzającą już 22000 ha plantacyj herbacianych.

Głównemi portami wywozowemi dla h. są: .Kalkuta, Colombo, Batawja, Hankou, Szanghaj i Kanton. Handel światowy h. ześrodkowuje się w Londynie i Amsterdamie.

Czołowe miejsce wśród konsumentów h. zajmują niewątpliwie Chiny, z krajów zaś rośliny tej nie uprawiających Wielka Bry-tanja, gdzie spożycie na mieszkańca wynosi średnio 4,44 kg (i93°/33). Bardzo wysokie spożycie wykazują i inne kraje im-perjum wielko-brytyjskiego, a to Nowa Zelandja (4,40 kg), Irlandja (3,65 kg), Australja (3,41 kg), Kanada (1,90 kg). Z innych państw najwięcej h. konsumuje Holandja (1,64 kg), wyprzedzająca w spożyciu h. znacznie pozostałe kraje europejskie (Niemcy 0,8 kg, Polska, Norwegja, Szwecja po 0,6 kg, Szwajcar ja 0,18 kg, Danja 0,17 kg, Francja 0,04 kg, Belgja 0,03 kg).

Wyjątkowo mało h. spożywa Ameryka Południowa, tam wszakże napój ten zastępuje, zarówno pod względem składu chemicznego jak i działania, do h. zbliżony odwar z listków Yerba-mate (Ilex paraguycn-sis), ostrokrzerwu rosnącego dziko w lasach Brazylji południowej i Paragwaju.

Włodzimierz Kowalski.

Hercen Aleksander.

Hercen Aleksander (1812—1870), świetny publicysta i działacz rewolucyjny rosyjski. Syn naturalny znanego bogacza Jakow-lewa, po którym odziedziczył w r. 1846 znaczny majątek, otrzymał staranne wykształcenie. W r. 1829 wstąpił na wydział matematyczno-fizyczny uniwersytetu moskiewskiego. Za udział w kółkach samokształceniowych został wysłany do Permu (1834 r.), a stamtąd przeniesiony do Wiatki, gdzie otrzymał posadę w kancelarji gubernatora. Podczas urządzanej tam wystawy rolniczo-przemysłowej zwrócił na siebie uwagę zwiedzającego miasto następcy tronu, późniejszego cesarza Aleksandra II. Dzięki niemu został w r. 1838 przeniesiony do Włodzimierza, a później w r. 1839 otrzymał prawo powrotu do Moskwy. W Moskwie należy H. do kółka heglistów, grupujących się dokoła Bielińskiego i Stankiewicza. Zczasem to grono rozpadło się na 2 grupy: zachodowców i słowianofilów. Do pierwszej należał H., który wówczas pod

4