Magazyn6
2801

124

KEYNES JOHN MAYNARD

Peace", która uczyniła go głośnym w całym cywilizowanym świecie. W r. 1920 objął katedrę ekonomiki na Uniwersytecie w Cambridge, na której do dziś pozostaje.

K. jest obecnie jednym z najpopularniejszych autorów ekonomicznych na świecie. Ten szeroki rozgłos przyniosły mu śmiało wygłaszane nowe twierdzenia i poglądy, jakie do ekonomiki wprowadza. Chociaż nie wszystkie one są słuszne i większość spotkała się z ostrą krytyką, odważne i logiczne postawienie przez K. szeregu ważnych problemów zmusza do rewizji niejednych przyjętych w ekonomice tradycyjnych poglądów. Punktem wyjścia dla teoryj K jest zagadnienie stosunku oszczędności dc inwestycyj. Początkowo K. bardzo wyraźnie podkreślał, że wielkość inwestycyj odbiega od wielkości oszczędności, ponieważ istnieją sumy oszczędzane lub tezaury-zowane, nie płynące do produkcji. W ostatniej swej pracy uważa już jednak, że niema różnicy między oszczędnościami i inwestycjami, rozważanemi jako zjawiska społeczne. Nie dlatego jednak, żeby każda oszczędność miała być inwestowana, ale dlatego, że niezainwestowana suma oszczędności pociąga za sobą odpowiednie zmniejszenie dochodu u kogoś innego, a oszczędność jest nadwyżką dochodu nad spożyciem — równowaga więc zostaje zachowana.

W przeciwieństwie jednak do większości ekonomistów podnosi, że inwestycje decydują o oszczędnościach, a nie odwrotnie. Tern samem odmawia oszczędności charakteru samodzielności. K. podkreśla przy-tem, że oszczędność, o ile nie przejawia się w inwestycjach, a ogranicza spożycie, zmniejsza popyt na dobra i hamuje rozwój majątku narodowego. Na wielkość inwestycyj oddziałują tylko stopa procentowa i krańcowa wydajność kapitału, a więc momenty, zależne od przewidywania przyszłego kształtowania się stosunków gospodarczych. Stopa procentowa jest przez K. pojmowana specjalnie. Uważa on, że wielkość jej zależy od tego, jak wysoko ceni się możność natychmiastowego rozporządzania pieniędzmi. Procent jest więc dla K. zjawiskiem pieniężnem. Stopa procentowa rzadko posiada tendencję zniżkową i dlatego hamuje rozwój inwestycyj, które wymagają jak najniższego jej poziomu. Nawet za-pomocą polityki bankowej i emisji pieniądza trudno jest wydatniej obniżyć poziom stopy procentowej i podnieść tern samem

wielkość inwestycyj. Dlatego też, póki inwestycje pozostawać będą jedynie w rękach prywatnych osób, nie będzie można odpowiednio powiększać ich wielkości oraz stanu zatrudnienia. „Tylko odpowiednio daleko sięgająca socjalizacja inwestycyj okaże się jedynym środkiem, zdolnym umożliwić pełne zatrudnienie". Inwestycje muszą być prowadzone w atmosferze niskiej stopy procentowej i manipulowanego pieniądza. Te dwa czynniki wraz z odpowied nią polityką podatkową i socjalną, oraz wraz z racjonalnie regulowanym podziałem dochodu społecznego mogą podnieść kon-sumeję i tern samem dobrobyt.

Ciekawe również są uwagi K. o zatrudnieniu i bezrobociu. Rozróżnia on bezrobocie dobrowolne i przymusowe. Pierwsze ma miejsce wówczas, kiedy pracownik nie zgadza się na proponowaną mu płacę realną, drugie — gdy robotnik gotówby był pracować przy proponowanej mu płacy, ale nie może jej uzyskać. W przeciwieństwie do klasyków, do których zalicza również szereg nowszych ekonomistów jak Marshall i Pi-gou, uważa, że nawet obniżka płac nie zezwoli na zatrudnienie bezrobotnych, ponieważ trudna do przeprowadzenia jest ogólna zniżka płac realnych, zmiany zaś w płacach nominalnych nie mają znaczenia dla rynku. Podkreśla przytem, że robotnik ze względów psychologicznych znacznie bardziej reaguje na zmiany w płacach nominalnych niż w płacach realnych cz. w kosztach utrzymania.

Ważniejsze prace: Indian Currency and Finance. London 1913. — The Economic Conseąuences of the Peace. London 1919. — A Treatise on Probability. London 1921. — A Revision of the Treaty. London 1922. —• A Tract on Monetary Reform. London 1923. — Short View of Russia. London 1925. — The End of Laissez-faire. London 1926. — A Treatise on Money. London 1930. — The General Theory of Employment, Interest and Money. London 1936. — Poza tern pisa! szereg artykułów, głównie w „Economist" i londyńskim „Economic Journal“, którego to pisma, jednego z najpoważniejszych wo-góle naukowych pism ekonomicznych, jest redaktorem od r. 1912.

LiteraturaZ Lemer A. P.i La thłorie głnłrale de Keynes aur les rapports entre Vemploi, 1’intćrft et la monnaie. ,_tBevue Internationale de trarailVol. XXXIV, No 4. Genius 1036 — Kaletki M.: Parę uwag o teorji Keynesa. „Ekonomisto^*