Magazyn6
9001

186

KODY (KUPIECKIE SKRÓTY TELEGRAFICZNE)

jedno i drugie zastąpiona i przetelegrafo-wana. Niezbędnym warunkiem zdań jest, aby treść była jasna, przejrzysta i zrozumiała. Liczba kodowa rozpoczyna się od i, a ilość tych liczb zależy od ilości zdań (słów) kodowych. Słowo kodowe jest to skrót złożony z 2, 3 i 5-ciu liter zgodnie z wymaganiami telegraficznych przepisów krajowych i międzynarodowych.

Sam układ k. przedstawia się w ten sposób, że podzielony jest na 3 kolumny (rubryki). W pierwszej kolumnie znajdują się liczby, w drugiej słowa kodowe, a w trzeciej zdania (zwroty, frazy) i słowa.

Zadanie swe k. spełni wtedy, jeżeli odpowie warunkom: szybkości, pewności, taniości i zrozumiałości.

Pod szybkością należy rozumieć tak dogodny układ zdań, aby w krótkim czasie można było znaleźć słowo kodowe i liczbę odpowiednio do treści przeznaczonego do przesłania telegramu. Pewność to takie zestawienie słów i liczb, które przy odczytaniu wyklucza pomyłki. Taniość polega na uchwyceniu w słowie kodowem, względnie liczbie kodowej jak największej treści, czyli na wyrażeniu jej w dwóch czy trzech słowach, względnie liczbach kodowych. Zrozumiałość to podstawa dobroci k.; jest ona zależna od jasnej budowy i frazeologji. W końcu dobry k. musi zadośćuczynić przepisom telegraficznym tak krajowym, jak i międzynarodowym.

4. Podział kodów. Mamy następujące k.: 1) liczbowe, 2) słowne, 3) liczbowo-slowne. K. słowne dzielą się znów na k. 2, 3 i 5-cio-literowe. K. 2-literowe tworzy się w ten sposób, że dla zdania (frazy) wyszukuje się dwuliterowe słowa, a z nich dopiero tworzy się słowną jednostkę opłaty (słowo taksowe).

Ujemną stroną k. dwuliterowego jest to, że słowa kodowe różnią się między sobą o jedną literę, pomyłki są więc częste, a nadto ilość słów kodowych jest nader mała, bo tylko 228 z uwagi na konieczność łączenia samogłosek ze spółgłoskami przy tworzeniu słów kodowych 2-literowych. Teraz te k. są mało używane.

W k. trzyliterowych słowa kodowe składają się z trzech liter, przyczem każde słowo kodowe musi różnić się od drugiego przynajmniej o jedną literę. Siłą faktu mamy większą ilość słów kodowych niż w k. dwuliterowym, jednak pomyłki zachodzą tu także takie same i dla uniknięcia ich używa się liczby kontrolnej. Wobec obowiązujących przepisów telegraficznych k. ten stal się obecnie nieaktualny.

K. pięcioliterowe składają się ze słów kodowych o pięciu literach, ułożonych w ten sposób, że słowa różnią się dwoma literami, albo tylko jedną literą. Słowa te tworzy się z języka żywego lub martwego (kodowe słowa naturalne) albo buduje się sztucznie (słowa sztuczne) 1 muszą być one tylko eufoniczne. Dobór liter w słowie kodowem musi odpowiadać również technice alfabetu Morsego celem uniknięcia pomyłek, czyli technika znakowania musi być też brana pod uwagę.

5. Skracanie przez kondenzer. Dla dalszego usprawnienia techniki wysyłania telegramów skróconych, a zarazem i dla zachowania tajności, używa się dalszego skrótu przez używanie t. zw. kondenzera.

Poniżej dołączona tabela kondenzera może być ułożona dowolnie, jednak zawsze za wzajemną umową kontrahentów. W ten sposób telegram staje się tajny dla ogółu, gdyż osoba trzecia, nie znając kondenzera, odczytać szyfru nie będzie mogła.

Sama zaś technika obchodzenia się z kon-denzerem jest następująca: otrzymane liczby kodowe, odpowiadające treści telegramu, np. 28235 * 3^I9²7 zestawia się w jedną całość: 2823531927. Następnie rozdziela się tę nowoutworzoną cyfrę na dwucyfrowe: 28 23 53 '9 ²7 i na tabeli kondenzera wyszukuje się te dwucyfrowe liczby, biorąc z ich rzędu (z boku) spółgłoskę, a z góry z kolumny samogłoskę. Otrzymane litery zestawia się wszystkie razem jako słowo kodowe. Wkoń-cu utworzone słowo dzieli się na jednostki taryfowe (po 5 liter w jednem słowie). Odczytanie następuje w odwrotnym kierunku, a mianowicie: słowa telegramu dzieli się na dwuliterowe wyrazy, te zamienia się na liczby zapomocą kondenzera, a uzyskaną liczbę dzieli się po 5 cyfr i odszukuje się następnie w k. daną treść telegramu.

Dla utrzymania tajności wiadomości używa się różnych sposobów, np.: kondenzera specjalnego, znanego tylko kontrahentom, albo litery zastępuje się innemi literami, np.: na miejsce abcdefgh i t. d. podstawia się f d t z u v b n i t. d. I tak słowo kodowe „abcde“ przetelegrafuje się „fdtzu".

Zmiany te ustala się od czasu do czasu, a zawsze za uprzedniem porozumieniem stron.

Również znany jest sposób zachowania tajności następujący: firmy umawiają się,