page0117

BABILON W ŚWIETLE SWYCH RUIN I SZTUKI 107

nie magazynem, sklepem i kantorem kupieckim; część zachodnia służyła prywatnym i rodzinnym potrzebom właściciela. Na planie zwraca uwagę dokładna orjentacja wewnętrzna ubikacyj według północy astronomicznej.

e) Pozostaje jeszcze do omówienia jedna grupa pagórków, to jest EL-EHMERE. Powstały one w sposób sztuczny za czasów Aleksandra Wielkiego, dzięki temu, że ten władca, chcąc) odrestaurować walącą się wieżę Eteme-nanki, polecił pousuwać gruzy, obok niej nagromadzone i, jak świadczy Strabon (XVI, 1, 5), użył w tym celu 10.000 robotników przez całe dwa miesiące. Jakoż nagromadzone tu gruzy wynoszą około 300.000 m³ materjału. Z tego powstał łańcuch pagórków zwany dziś el-Ehmere. Za czasów greckich wystawiono u stóp jednego z nich teatr (ryc. 286), a na środkowym stanął z rozkazu Aleksandra olbrzymi stos dla spalenia zwłok Hefajstjona (ryc. 287). Był to wspaniały budynek drewniany, którego wzniesienie kosztowało 12 tysięcy talentów (Diodor XVII, 115).

Ten płonący przepyszny stos, który się wznosił naprzeciw akropolu babilońskiego, a był oddzielony odeń wtedy tylko Eufratem, ten stos, co w oczach władcy ówczesnego sam siebie pożerał, jest jakby bolesnym, a wymownym symbolem całej świetności Babilonu, która legła w gruzach częścią od ognia, a częścią od miecza i ręki najeźdźców. Babilon, prawdziwa stolica świata starożytnego — a według mapy babilońskiej, którą nam zachowała ryc. 290 — środek całej ziemi i siedmiu jej wysp, stał się od 8 wieków, zgodnie z przepowiednią Jeremjasza (50, 39) siedzibą dzikiego zwierza, szakali i strusi, stał się bezludnem pustkowiem. Na nic nie zdała mu się jego wiedza, w niwecz się obróciła jego potęga, bo niestety wszystko na tej ziemi nosi wyrytą na swem czole pieczęć: jiataiótąę paraiotriTtOY.

B) Plastyka Babilonu

Jak pod względem architektury, tak i w dziedzinie plastyki stanął Babilon niezmiernie wysoko w epoce chaldejskiej, a zwłaszcza pod panowaniem Nebukadnezara II. Atoli już pod jego następcami począł szybko schodzić z tej wyżyny, chociaż nawet pod Persami nie przestał być jednem ze środowisk wschodniego handlu. Dopiero założenie Seleucji zadało dumnej stolicy świata ostatni, śmiertelny cios.

Niestety z całej świetności plastyki neo-babilońskiej niewiele dotychczas dokopano się pomników. To tylko pewne, że Nebukadnezar, usiłując wyzwolić sztukę chaldejską z więzów, jakie nałożyły na nią rządy Kaśytów, zwrócił całą uwagę na sztukę babilońską z okresu Hammurapiego. Tego dowodem te nieliczne przedmioty, które dotychczas zdołano odkopać, jak np. główka Babilonki (ryc. 288) pilnie wyciosana. Typ to podobny do niewiast asyryjskich, które już znamy (zob. ryc. 224 i 225). Natomiast płaskorzeźba z British Mu-

http://rcin.org.pl