Magazyn68501

381

KOREA

lepiankami. K. jest krajem o strukturze rolniczej (ryż), przyczem Japończycy starają się rozwinąć uprawę roślin przemysłowych (bawełna), oraz dążą do zalesienia ogołoconych z drzew zboczy górskich. Jedynie na pograniczu Mandżurji K. obfituje jeszcze w bogactwa leśne, które nb. stały się jedną z bezpośrednich przyczyn wojny rosyjsko-japońskiej. Eksploatacja bogactw mineralnych półwyspu (złoto, węgiel, żelazo) oraz wielki przemysł znajdują się całkowicie w rękach Japończyków. Rodzimy przemysł koreański ogranicza się do ceramiki, tkanin bawełnianych, lnianych i jedwabnych oraz różnego rodzaju wyrobów z drzewa. Dobrze rozwinięta linja brzegowa zachodniej części półwyspu sprzyja żegludze i rybołówstwu, które jednak z powodu niedostatecznego wyposażenia technicznego nie może jeszcze konkurować z metropolją. Z rzek większe znaczenie komunikacyjne mają jedynie Ja-lu, Daido i Kan. Olbrzymie znaczenie zarówno dla samej K., jak i dla całego imperjum, mają koleje, stanowiące pomost dla tranzytu mandżurskiego i zapewniające łączność z terenem walk na wypadek wojny z Rosją. Stosem pacierzowym koreańskiej sieci kolejowej jest linja, prowadząca z Fusan przez Seul (Keidzio), Phjen-jang (Heidzio) do Singisiu, gdzie łączy się z koleją południowo-mandżurską. Mniej więcej w połowie przecina ją druga magistrala, łącząca port Czemulpo (Dzin-sen) na brzegu morza Żółtego z portem Gensan nad morzem Japońskiem. Wybudowane ostatnio nowe linje kolejowe połączyły Mandżurję z nowemi portami nad morzem Japońskiem (Rasin i Juki), oraz otoczyły pozbawione dotąd kolei wschodnie brzegi półwyspu.

II. Historja i sprawy polityczne.

1. Dzieje Korei do 1868 r. Początki państwa koreańskiego sięgają według legendy r. ii22 przed Chr. kiedy to grupa wychodźców chińskich miała w północnej części Półwyspu założyć królestwo Czao-sien. O pierwszem tysiącoleciu dziejów K. wiemy b. niewiele. Była to epoka rosnących wpływów chińskich w dziedzinie kultury ma-terjalnej i duchowej przeplatana jedynie od czasu do czasu krótkiemi zresztą okresami supremacji politycznej Chin. Na przełomie naszej ery powstają w K. trzy państwa Kokurje, Silla i Pakcze, których walki prowadzone ze zmiennem szczęściem kończą się zwycięstwem Silla dzięki interwencji Chin pod koniec VII w. po Chr. Rozbicie polityczne K. w tym okresie miało jednak poważne znaczenie kulturalne umożliwiając promieniowanie cywilizacji z kilku różnych ośrodków. W dziedzinie publicznej największy wpływ na K. wywarł konfucjanizm, natomiast buddyzm kształtował jej życie religijne i artystyczne. Rozwijająca się w orbicie kultury chińskiej K. była mostem dla wpływów idących z kontynentu na archipelag japoński. W ciągu całej historji K. czerpała skarby cywilizacji chińskiej bądź to za pośrednictwem emigrantów, którzy na jej terytorjum chronili się przed zamętem perjodycznie nawiedzającym Chiny, bądź też w chwilach świetności tego mocarstwa wysyłając do j“go stolicy swych najzdolniejszych synów na naukę.

W r. 918 Wang Kien, samozwaniec podający się za potomka królów Kokurje, obala władców Silla i zakłada nowe państwo, którem jego potomkowie rządzili do r. 1392. Panowanie dynastji Wang w K. (918—1392 r.) odpowiada panowaniu dynastji Sung (960—1279) i Juan-Mongol-skiej (1264—1368) w Chinach oraz supremacji Fudziwara, epoce siogunatu Kama-kura (1189—1333) i panowaniu pierwszych trzech siogunów Asikaga (1338—1395) w Japonji. Jest to okres kontynentalnej polityki K. wywołanej wielkiemi zmianami, jakie zachodziły na północo-wschodzie Chin, gdzie zaczęły powstawać potężne państwa zakładane przez przedsiębiorczych wodzów plemion koczowniczych. Granica państwa Sungów cofa się ku południowi i na lądowej granicy K. zjawiają się zamiast Chińczyków groźniejsze stokroć wojska nomadów, najpierw K’i-tanów, potem Dżurdże-nów, którym królowie koreańscy płacą nawet haracz. W początku XIII w. K., podobnie jak i większa czę^ć Eurazji, staje się łupem Mongołów, którzy, począwszy od r. 1259, sprawują samodzielne rządy na półwyspie, odsuwając w cień królów z dynastji Wang, którzy stają się marjonetkami w rękach mongolskich gubernatorów.

Koreańczycy, mistrze w budowaniu statków wojennych, musieli zasilać flotę mongolską i na nich również spadł ciężar przygotowania armady przeznaczonej do zdobycia Japonji. Wyprawy Mongołów na Ja-ponję (1274—1281) skończyły się fiaskiem, a jednocześnie zachwiały życiem gospodar-czem K. i pośrednio obudziły do niej nie-