Magazyn67901

KULCZYCKI LUDW IK — KUMANIECKI KAZIMIERZ WŁADYSŁAW 475

Kulczycki Ludwik.

K., socjolog polski, urodził się w Warszawie dn. 22. VII. 1866. Szkoły średnie kończył w Warszawie, poczem ukończył Szkołę Handlową Kronenberga. Rozpoczętych następnie w uniwersytecie w Genewie studjów nie mógł K. ukończyć z powodu aresztowania go przez policję rosyjską za działalność socjalistyczną, antyrosyjską 1 propagatorsko-rewolucyjną. Więziony dwukrotnie w cytadeli warszawskiej, na Pawiaku, w więzieniu petersburskiem, zesłany wreszcie do Syberji wschodniej, K. uciekł w 1899 i przedostał się do Lwowa, gdzie w 1900 r. został jednym z dyrektorów Polskiego Tow. Nakładowego. Podczas okupacji niemieckiej powrócił do Warszawy 1 rozwija! działalność polityczną w szeregu aktywistów kierunku polsko-austrjackiego. W Polsce niepodległej był przez lat kilkanaście urzędnikiem, wkońcu naczelnikiem wydziału w Urzędzie Emigr. w Min. Pracy i Opieki Społecznej.

Obok działalności politycznej i społecznej zajmował się żywo pracą naukową w dziedzinie socjologji i spraw ustrojowych. W latach 1918—1932 wykładał w Szkole Nauk Politycznych, w latach 1924—1932 także i w Wyższej Szkole Dziennikarskiej.

Na szczególną uwagę zasługuje teorja K. o świadomości kolektywnej i wogóle charakterze i psychice narodów. K. sądzi, że psychika ta tkwi w świadomości pojedyń-czych jednostek, ale zajmuje w niej stanowisko odrębne, a ujawnia się w szczególnie ważnych momentach. Jest ona wynikiem popędów, tradycyj i oddziaływania na jednostkę w ciągu całego jej życia, wpływów z zewnątrz, sztuki, literatury, terytorjum i t. p.

W dziedzinie gospodarczo-społecznej K. jest zwolennikiem gospodarki mieszanej. Żąda utrzymania własności prywatnej, jako podstawy ustroju, ale wypowiada się za upaństwowieniem w politycznym ustroju demokratycznym tych gałęzi przemysłu, które doszły do bardzo wysokiej koncentracji i faktycznie stały się monopolem.

Ważniejsze prace: Zarys socjologji ogólnej. Lwów 1900. Anarchizm współczesny. Lwów 1902. — Historja ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim. Lwów 1904 (pod pseudonimem Mazowieckiego).

—    Autonomja i federacja. Lwów 1905. — Rewolucja rosyjska 2 t. Lwów 1909—-1911.

—    Zasady socjologji. Poznań 1923. —

Nauka o państwie. Warszawa 1929. — W poszukiwaniu nowego ustroju społecz nego. Warszawa 1933. 2, 3, 5-ta z tych prac przetłumaczone zostały na język rosyjski, czeski i niemiecki.

Kumaniecki Kazimierz Władysław.

K. ur. dn. 26. VI. 1880 r. w Radziechowie w województwie tarnopolskiem. Studja wyższe odbywał na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie uzyskał w 1904 roku stopień doktora praw.

W roku 1910 habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim z zakresu statystyki, rozszerzając veniam legendi w dwa lata później na naukę administracji i prawo administracyjne. Podczas wojny, w czasie pełnienia służby wojskowej, został dnia 1. IV. 1917 r. mianowany profesorem nad zwyczajnym, a równo w dwa lata później, dekretem Naczelnika Państwa — profesorem zwyczajnym nauki administracji i prawa administracyjnego oraz statystyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dn. 21. VIII. 1922, został powołany na Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, poczem po ustąpieniu gabinetu prof. Nowa ka w grudniu tegoż roku wrócił do pracy naukowej na katedrze krakowskiej.

Obok pracy naukowej uczestniczył żywo w pracy społeczno-politycznej, pełniąc od szeregu lat obowiązki prezesa Rady Nadzorczej w Towarzystwie Szkoły Ludowej, pracując w Związku oficerów rezerwy, gdzie przez jakiś czas stał, jako major rezerwy W. P., na czele okręgu krakow skiego, oraz przewodniczył w Radzie Miasta Krakowa, jako radny, radzieckiemu Klubowi Pracy Gospodarczej. Ponadto był przez szereg lat członkiem Trybunału Kompetencyjnego, a do chwili obecnej pełni funkcje członka Sądu Rozjemczego w sprawach między Polską a Czechosłowacją.

W roku 1914 został powołany na człon ka-korespondenta Centralnej Komisji Statystycznej w Wiedniu, a w roku 1933 w związku z I zjazdem prawników państw słowiańskich (był przewodniczącym komitetu organizacyjnego zjazdu) otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Komeńskiego w Bratislawie i medal honorowy miasta Bratislawy.

Ważniejsze prace: Akt administracyjny. Kraków I9^I3- — Die statistische Cbersicht

31