Magazyn68201

478

KUPIEC

akcyj. Również spólnika komandytowego nie można uważać za kupca (przeważający pogląd w doktrynie), gdyż przedsiębiorstwo spółki komandytowej nie prowadzi się w jego imieniu.

Dodać należy, że prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego we własnem imieniu nadaje przymiot kupca, choćby danej osobie prowadzenie to było zabronione przez prawo publiczne.

Obojętne jest, na czyj rachunek prowadzone jest przedsiębiorstwo, jest bowiem kupcem zarówno dzierżawca, lub użytkownik cudzego przedsiębiorstwa, prowadzący je w swojem imieniu, jak i komisant, którego czynności idą na cudzy rachunek czy też ajent. W pojęciu działalności kupca tkwi implicite jej stałość (choćby na ograniczony czas), nie wystarcza bowiem do uzyskania przymiotu kupca sporadyczny przypadek np. pośredniczenia w jakiejś tranzakcji, lub dokonanie na własny rachunek sprzedaży walorów.

K. H. odmawia charakteru kupca prowadzącym gospodarstwo rolne (leśne, ogrodowe, hodowlane, rybne, łowieckie, lub pszczelarskie — art. 2 § 2 i 3 K. H.) i wykonującym wolny zawód (art. 3 K. H.); o ostatnim przypadku Kodeks mówi, że „wykonywanie wolnego zawodu samo przez się nie jest przedsiębiorstwem zarobkowem“. Pojęcie „wolnego zawodu" nie jest sprecyzowane; treść zależy od tego, co się zwykło rozumieć pod tą nazwą, w każdym zaś razie uznać należy, że w skład tego pojęcia wchodzi posiadanie pewnego przygotowania zawodowego i przewaga swobodnej działalności umysłowej przy wykonywaniu zawodu. Kodeks jednak mówi wyraźnie o tern, że wykonywanie wolnego zawodu „samo przez się" nie stanowi działalności zarobkowej, co ma oznaczać, iż nie ma na myśli takiej działalności zarobkowej, prowadzonej w związku z wolnym zawodem (sanatorjum lekarza, biuro techniczne inżyniera i t. p.), która będzie w rozumieniu kodeksu uchodziła za „przedsiębiorstwo zarobkowe".

Podobnie ma się sprawa z przedsiębiorstwem rolnem, t. j. działalnością, która ma za przedmiot wykorzystanie przy pomocy ziemi surowców roślinnych i zwierzęcych. Ta działalność, w odróżnieniu od handlu temi surowcami, lub ich przetwarzania, nie jest zasadniczo wystarczająca do uzyskania przymiotu kupca, jednakże prowadzona na większą skalę może służyć do uzyskania go (ob. poniżej).

Kupiec podlega jurysdykcji handlowej fakultatywnie, gdyż według art. 14 § 2 Kodeksu Postępowania Cywilnego, jeżeli spór wynikł z czynności, która jest handlową po stronie pozwanego, wniesienie sprawy przed wydział handlowy zależy od powoda.

3. Podział kupców. Według systemu polskiego prawa handlowego istnieją dwa rodzaje kupców: rejestrowi i nie-rejestrowi. Jak z nazwy wynika, różnica polega na istnieniu, lub nieistnieniu obowiązku wpisania do rejestru handlowego. Przymiot kupca rejestrowego jest bądź bezwzględny (niemiecki t. zw. Vollkaufmann), gdy pewne okoliczności faktyczne, lub przepis ustawy, przymiot ten mu nadają, bądź fakultatywny, gdy zależy od woli kupca, wyrażonej przez zgłoszenie prowadzącego przedsiębiorstwa do rejestru i trwa tak długo, dopóki kupiec nie zażąda wykreślenia go z rejestru. Ostatni przypadek dotyczy prowadzących gospodarstwo rolne w większym rozmiarze, którzy mogą przez zgłoszenie się do rejestru handlowego, stać się kupcami rejestrowymi, a przez dozwolone w każdym czasie wykreślenie na własne żądanie — przestać nimi być (art. 7 K. H.); taki kupiec nie przestaje być kupcem rejestrowym, pomimo utraty warunków koniecznych do uzyskania wpisu, np. utraty przez jego przedsiębiorstwo charakteru przedsiębiorstwa w większym rozmiarze. Taki kupiec, który figuruje w rejestrze handlowym pomimo braku podstawy prawnej do tego, nosi nazwę „pozornego"; czynności, dokonane przez niego w czasie, gdy pozostawał wpisany do rejestru — uważane są za handlowe i nie jest dopuszczalny zarzut przeciwko trzeciemu, który działa w dobrej wierze, opierając się na wpisie, że niema podstawy do wpisu. Kupiec pozorny uważany jest za kupca rejestrowego, o ile chodzi o jego stosunki pry-watno-prawne w obrocie; natomiast, gdy chodzi o obowiązki publiczno-prawne nie jest traktowany jako kupiec rejestrowy; nie może więc np. podlegać sankcjom karnym ( art. 280 i nast. Kodeksu Karn.) za nie-prowadzenie rachunkowości kupieckiej.

Pojęcie gospodarstwa rolnego większego rozmiaru określone zostało osobnym rozporządzeniem Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych z dn. 22 sierpnia 1934 r. (Dz. U. R. P. Nr. 79, poz. 740), które sta-