704
LUDNOŚĆ
TABL. 7. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI EUROPY W WIEKU XIX I XX
Przeciętne roczne
Lata |
Ludność w miljonach |
Urodzenia żywe |
Zgony |
Przyrost naturalny |
Urodzenia żywe |
Zgony |
Przyrost naturalny |
w tysiącach |
na 1000 mieszkańców |
Europa ogółem
1801/20 |
200 |
7 675 |
6 400 |
* 275 |
38,5 |
32,1 |
6.4 |
1821/30 |
223 |
8 893 |
6747 |
2 146 |
39,8 |
30,2 |
9,6 |
1831/40 |
242 |
9 344 |
7 56i |
1 783 |
38,6 |
31.2 |
7.4 |
1841/50 |
260 |
9833 |
8053 |
1 780 |
37,9 |
3*,o |
6.9 |
1851/60 |
273 |
*<>350 |
8365 |
1 985 |
37,9 |
30,6 |
7,3 |
1861/70 |
294 |
n 367 |
8 732 |
2 635 |
38,6 |
29,7 |
8,9 |
1871/80 |
317 |
12 332 |
9 397 |
2 935 |
38,9 |
29,6 |
9,3 |
1881/90 |
347 |
*3 223 |
9 530 |
3 693 |
38.1 |
27.5 |
10,6 |
1891/00 |
380 |
14 064 |
9 848 |
4 216 |
37.0 |
25,9 |
11.1 |
1901/10 |
421 |
14 792 |
9 617 |
5 175 |
35.1 |
22,8 |
12,3 |
1924/27 |
505 |
*3 796 |
7 902 |
5 894 |
27.3 |
*5,6 |
II.7 |
Europa bez Związku Sowieckiego | |||||||
1924/27 |
364 |
8 897 |
5 629 |
3268 |
24*4 |
*5,4 |
9,o |
1928/30 |
373 |
8667 |
5 574 |
3 093 |
23,2 |
*4,9 |
8.3 |
*931/35 |
385 |
8 *37 |
5 383 |
2 754 |
21,1 |
14.0 |
7.* |
*936/37 |
394 |
7 965 |
5 462 |
2 5°3 |
20,2 |
13,9 |
6.3 |
czem następuje spadek liczb, szczególnie silny pomiędzy okresem lat 1901/10 a 1924/27. Przyrost naturalny rośnie stale, chociaż nie bez wahań i osiąga maximum w latach 1924/27; dopiero po tym okresie rozpoczyna się powolny spadek.
Nieco inaczej kształtuje się ruch współczynników obliczonych na 1 000 mieszkańców; oddziaływa tu zwiększanie się zaludnienia Europy. Współczynniki urodzeń, ulegając pewnym wahaniom, początkowo utrzymują się na poziomie dość stałym — aż do okresu lat 1871/80, poczem rozpoczyna się spadek — w okresie przedwojennym powolny, później bardzo szybki: w latach 1901—1910 było jeszcze 35,1 urodzeń na 1 000 mieszkańców, w latach 1924—1927 już tylko 27,3. Licząc bez Związku Sowieckiego, mamy w latach 1924—1927 24,47°°, w latach 1936—1937 tylko 20,2700. Jest to współczynnik niemal o połowę mniejszy od najwyższego współczynnika w ciągu XIX wieku. Spadek współczynników zgonów rozpoczyna się wcześniej aniżeli spadek współczynników urodzeń i jest znacznie szybszy. I tu szczególnie duży spadek przypada na okres pomiędzy latami 1901 do 1910 a 1924—1927. Przyrost naturalny ulega dużym wahaniom, ale naogół szybko rośnie poczynając od połowy wieku XIX, i osiąga maximum w pierwszem dziesięcioleciu XX w. Spadek w okresie powojennym jest szybki, ale i dziś jeszcze, nawet nie uwzględniając Związku Sowieckiego, mamy w Europie współczynnik przyrostu nie mniejszy, aniżeli na początku XIX w.
TABL. 8. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI EUROPY W LATACH 1921—1937 Europa bez Z. S. R. R.
Na 1000 mieszkańców
Lata |
Urodzenia |
Zgony |
Przyrost naturalny |
1921 |
25.8 |
15.9 |
9.9 |
22 |
25.2 |
16,2 |
9.0 |
23 |
24,6 |
*5.3 |
9.3 |
24 |
25.3 |
*5,9 |
9.4 |
25 |
25.0 |
*5.4 |
9,6 |
26 |
24.3 |
*5.2 |
9.1 |
27 |
23,3 |
*5,4 |
7.9 |
28 |
23.4 |
*4.9 |
8.5 |
29 |
22,8 |
*5.7 |
7.* |
*930 |
23.0 |
*4.* |
8.9 |
3* |
21,9 |
*4.5 |
7.4 |
32 |
21,5 |
14,2 |
7.3 |
33 |
20,5 |
*3.7 |
6,8 |
34 |
21,0 |
*3.5 |
7.5 |
35 |
20,7 |
*3.9 |
6.8 |
36 |
20,4 |
*3.8 |
6,6 |
37 |
20,0 |
13.9 |
6,1 |
Tabl. 8 podaje ruch naturalny ludności Europy w okresie powojennym tylko w liczbach względnych, ale zato poszczególnemi latami. Widać tu, że spadek współczynników urodzeń jest nierównomierny. Do r. 1925 utrzymuje się poziom względnie wysoki, w ciągu dwóch lat następnych, aż do r. 1927, ujawnia się szybki spadek, trzy dalsze lata dają poziom mało zmieniony.