Magazyn6P401

486

POLSKA

deńskiego. Pod względem prawnym Piłsudski uznał się spadkobiercą Rady Regencyjnej, skoro z jej rąk przyjął władzę i skoro wszystkie dekrety i rozporządzenia Rady nadal obowiązywały za jego rządów bądź też były zmieniane czy usuwane normalną drogą prawną. Pod względem ideologicznym natomiast dał Piłsudski przewagę ludziom rządu lubelskiego, chociaż zastrzegł się, że „przeprowadzenie głębokich zmian społecznych... uchwalić może tylko Sejm Ustawodawczy".

22. XI. wydany został dekret o „najwyższej władzy reprezentacyjnej republiki polskiej", przyznający Piłsudskiemu tytuł Tymczasowego Naczelnika Państwa. 28. XI. ogłoszono ordynację wyborczą do sejmu i zapowiedziano wybory na dzień 26. I. 1919.

Gabinet Moraczewskiego nie potrafił zdobyć sobie potrzebnego do rządów autorytetu i nie zdołał opanować sytuacji; opozycja przeciwko niemu rosła z każdym dniem. Istotna wszakże walka o władzę rozegrała się nie między rządem Moraczewskiego i partjami w kraju, lecz pomiędzy Piłsudskim z jednej a Komitetem Narodowym w Paryżu z drugiej strony. Piłsudski miał w ręku rządy w kraju, Komitet Narodowy miał poparcie zwycięskiej koalicji, która na bliskiej konferencji pokojowej miała rozstrzygać losy Europy. Piłsudski próbował nawiązać łączność z koalicją poza Komitetem, a gdy te próby zawiodły, doszło wreszcie między obu stronami do kompromisu. Nie udało się to Stanisławowi Grabskiemu, który jako przedstawiciel Komitetu przybył w początku grudnia do Warszawy, a powiodło się dopiero Ignacemu Paderewskiemu, który na pokładzie krążownika angielskiego „Concord" przybył do Gdańska, a następnie przez Poznań, gdzie przyjazd jego wywołał powstanie, które oswobodziło Wielkopolskę od Niemców, do Warszawy, gdzie stanął 2. I. 1919. Zawarty między Piłsudskim a Paderewskim kompromis polegał na tern, że gabinet Moraczewskiego otrzymał dymisję, 16. I. Paderewski został mianowany przez Piłsudskiego prezydentem ministrów i ministrem spraw zagranicznych. Komitet Narodowy, uzupełniony przez dokooptowanie 10 mężów zaufania Naczelnika Państwa, uznany został za „przedstawicielstwo interesów polskich wobec rządów sprzymierzonych oraz wobec federalnego rządu szwajcarskiego". Paderewski i Dmow

ski zostali delegatami na konferencję pokojową.

Wybory do sejmu odbyły się 26.1.1919. Na zasadzie ordynacji wyborczej sejm miał się składać z 526 posłów. Ponieważ z powodu toczącej się wojny i nieustalenia granic państwa nie można było przeprowadzić wszędzie wyborów, do sejmu weszło początkowo tylko 226 posłów wybranych w Królestwie, 20 wybranych w Galicji oraz 28 posłów do dawnego parlamentu austrjackiego, których bez wyborów uznano za przedstawicieli Galicji Wschodniej, i 16 posłów do parlamentu niemieckiego jako reprezentantów Górnego Śląska, Poznańskiego i Pomorza. Sejm więc w chwili zebrania się składał się z 340 posłów, a liczba ta następnie wzrastała w miarę przeprowadzania wyborów w dalszych okręgach. Wynik wyborów był względnie pomyślny dla stronnictw prawicowych, chociaż nie dał im większości. Uroczysty akt otwarcia sejmu odbył się 10. II. 1919. Na następnem posiedzeniu 14. II. dokonano wyboru marszałka, którym został poseł poznański Wojciech Trąmpczyński, wybrany na to stanowisko 155 głosami przeciwko 149, które padły na Wincentego Witosa. Wybory marszałka były pierwszą w sejmie próbą sił. 20. II. Józef Piłsudski złożył w ręce sejmu godność Naczelnika Państwa, sejm wszakże jednogłośnie powierzył mu nadal sprawowanie tego urzędu uchwalając jednocześnie tymczasową ustawę

0    organizacji władz naczelnych w państwie t. zw. małą konstytucję. Mała konstytucja głosiła, że władzą suwerenną w państwie jest Sejm Ustawodawczy, że Naczelnik Państwa jest najwyższym wykonawcą uchwał sejmu w sprawach cywilnych i wojskowych, że Naczelnik Państwa powołuje rząd na podstawie porozumienia z sejmem i jest wraz z rządem przed sejmem odpowiedzialny za sprawowanie swego urzędu.

7- Konferencja pokojowa. Konferencja pokojowa w Paryżu rozpoczęła się 18. I. 1919 ogólnem zebraniem przedstawicieli państw sprzymierzonych i stowarzyszonych. Posiedzeń takich odbyło się zaledwie kilka, a wszystkie sprawy rozstrzygane były przez Radę Najwyższą t. j. konferencję premjerów

1    ministrów spraw zagranicznych Francji, Włoch i Anglji, prezydenta i sekretarza stanu spraw zagranicznych St. Zjednoczonych oraz dwóch przedstawicieli Japonji- Gdy na wniosek Lloyd George’a usunięto z Rady