FizykaII13401

129

Wyraziwszy ją przez v. liczbę obrotów krążka ss przez A⁷, a przez T czas obserwacyi czystego tonu, w którym obie skazowki. od kreski 0- na tarczy oddaliły się, większa o n', mniejsza zaś o n" kresek, mamy dla n'—n"= n, jeśli n oddalenie obu skazo wek od siebie wystawia,

Ń = n. 1200 -J- n'. 12,    a    ,

N

^V ~ T "

Stóhrer zrobił w swojej syrenie bardzo ważną poprawkę, nadając dziurkom, tak w krążku ruchomym, jak i w denku pudła, nie okrągłe, lecz promieniste otwory.

Najprostsze zaś urządzenie ma syrena Seebecka, która składa się tylko z krążka tekturkowego, ruchomego na poziomo osadzonej osi i mającego 12 cali w średnicy, a blisko obwodu swego dziurki, 2 linie szerokie, poprzebijane w równych odstępach,, jak to Fig. 56 okazuje. Wprawiwszy ten krążek w ruch obrotowy, pędzi się za pomocą szklannej rurki (dmuchawki), mającej mniejszą średnicę, niż dziurki w krążku, dosyć silny prąd powietrza ku temu rzędowi dziurek, przesuwających się bardzo szybko po przed otwór dmuchawki. Wskutek tego powstaje ton, podobnie jak w syrenie Latoura. Dowe urządzał syrenę z kilkoma rzędami dziurek, z których zwykle najbliższy środka zawiera ich w sobie 8, dalszy 10, trzeci 12, a ostatni 16, co też nieraz w syrenie Seebecka także napotykamy. Syrena przy stałej szybkości krążka ruchomego-wydaje ten sam ton w wodzie, co w powietrzu lub w jakimkolwiek gazie. Z tego wynika, że ton od liczby drgań, a nie od natury ciała dźwięczącego zależy.

Do ciągłego utrzymywania silnego prądu powietrza, mającego wywoływać tony w piszczałkach lub w syrenie, służą miechy z tak zwanym zbiornikiem powietrza, umieszczone pomiędzy czterema nogami stołu, na którym leży należycie przymo-

K zyka T. II.    J7