page0049

Zofia Kaleta

KIERUNKI I METODOLOGIA BADAŃ. TERMINOLOGIA

Kierunki i metody badań nad nazwami własnymi: Klasyfikacje nazw miejscowych i osobowych; Synchroniczna analiza słowotwórcza nazw własnych; Mechanizm powstawania i powielania słowotwórczych wzorów nazw jako zagadnienie metodologiczne; Metody socjolingwistyczne; Kompleksowa metoda badań ewolucji imion i nazwisk; Stratygrafia toponomastyczna jako metoda badawcza; Filologiczne opracowania materiału onoma-stycznego. Nazwy własne a historia, kultura, religia i system wartości. Badania porównawcze nad nazwami własnymi. Terminologia

KIERUNKI I METODY BADAŃ NAD NAZWAMI WŁASNYMI

W badaniach prowadzonych nad nazwami własnymi wyróżnić można kilka nurtów. Najbogatszą tradycję mają badania historyczno-językowe nad genezą i etymologią nazw własnych, głównie nazw miejscowości i rzek. Ten typ badań dominuje w Polsce do dziś. Ich wyniki zawarte są w monografiach i słownikach związanych albo z danym historycznym regionem Polski, albo z danym typem nazw. W opracowaniach tych objaśnia sie też budowę słowotwórczą nazw, co wiąże się z określeniem typu semantycznego nazw (por. niżej) na podstawie ich pierwotnego znaczenia. Nazwy są zlokalizowane według powiatów, niekiedy parafii. W ten sposób opracowano nazwy miejscowości niemal całej Polski. Podobnie opracowuje się nazwy rzek i młodszą warstwę nazewniczą, tzw. nazwy terenowe oraz nazwy miejskie. Badano też genezę i etymologię imion. Zaznaczyło się zainteresowanie złożem apelatyw-nym tkwiącym w nazwach własnych.

Odmienny zasięg miały badania nad poszczególnymi typami słowotwórczymi toponimów na większych obszarach słowiańskich, ich frekwencją i geografią w przekroju historycznym, czyli stratygrafią.

45