page0055

KIERUNKI I METODOLOGIA BADAN. TERMINOLOGIA

np. Bagno, Kępa, b) określających teren według świata roślinnego, np. Dąbrowa, Brzoza c) określających teren według świata zwierzęcego, np. Tur, Niedźwiedź, d) oznaczających dzieła rąk ludzkich, np. Poręba, Pasieka, e) oznaczających wytwory kultury społecznej i duchowej, np. Wola, Opole, f) oznaczających nazwy zawodów i powinności służebnych mieszkańców, np. Piekary, Bednary, g) oznaczających nazwy mieszkańców, krajów i regionów, np. Niemcy, Ślązaki, h) utworzone za pomocą metafory lub metonimii, np. nazwa rzeki Portki.

1.2. Nazwy miejscowe, które pochodzą od nazw osobowych: a) sin-gularne, np. Kazimierz, b) pluralne, np. Rakojady.

Wśród nazw derywowanych wyróżniono:

II. 1. Nazwy sufiksalne, a w ich obrębie 10 podgrup według sufiksow (autor podaje sufiksy w rekonstruowanej postaci starocerkiewnej).

11.2. Nazwy prefiksalne utworzone za pomocą: a) pierwotnego przyimka + rzeczownik (Podgóra), b) pierwotnego przyimka + nazwa miejscowa lub rzeczna ( Zanoteć: Noteć).

11.3. Nazwy prefiksalno-sufiksalne utworzone za pomocą: a) prefiksu i pierwotnego sufiksu *-bje (głównie nazwy topograficzne, np. Międzylesie), b) prefiksu i sufiksu -ice (głównie nazwy etniczne, np. Podgorzyce), c) prefiksu i sufiksu -any (głównie nazwy etniczne, np. Nagorzany), d) prefiksu i sufiksu -ow(o), -ew(o) i -in(o) (głównie nazwy topograficzne, np. Zagajewo).

III. 1. Nazwy złożone (composita) dwuczłonowe ( Zawichost).

111.2. Zrosty toponomastyczne (Białystok).

111.3. Zestawienia syntaktyczne (Nowy Dwór). Tu autor wyróżnia sześć podtypów.

Jak widać, S. Rospond nawiązuje w wielu miejscach do genetycznego znaczenia nazw, a w zakończeniu stwierdza, że klasyfikacja znaczeniowa i strukturalno-gramatyczna nie wykluczają się, lecz uzupełniają i powinny być stosowane w pracach toponomastycznych równocześnie. Klasy znaczeniowe mogą wchodzić do klas strukturalno-gramatycznych. Tak też się dzieje, z tym, że autorzy prac toponomastycznych z lat 1960-1990 stosują najczęściej jako punkt wyjścia klasyfikację znaczeniową W. Taszyckiego, a strukturę nazw i wykładniki afiksalne (prefiksy i sufiksy) charakterystyczne dla danego typu znaczeniowego omawiają w jej ramach. S. Rospond wykorzystał swoją klasyfikację do określania typów nazw w „Słowniku etymologicznym nazw geograficznych Śląska".

Obydwaj autorzy w tytułach mówią o klasyfikacji słowiańskich nazw miejscowych i uwzględniają, oprócz polskich, przykłady z innych języków słowiańskich.