page0087

83

w ugrupowaniu cząstek materyi z góry danej, wówczas między Nim a nami istniałaby różnica tylko stopnia mocy, nie zaś różnica istotna, a przytem Absolut byłby zawisłym od czegoś po za Nim istniejącego, a tern samem przestałby być Absolutem. Konieczną zatem jest rzeczą, iżby Bóg, jako byt najdoskonalszy, miał moc nie tylko zmiany sprawiać w materyi, ją porządkować, ale także iżby i samą materyę obdarzał istnieniem czyniąc ją z nieistniejącej istniejącą¹).

Wobec tego uczynimy krok dalej, powiadając, iż stworzenie materyi nie tylko jest możliwe, lecz że faktycznie nastąpiło.

W rzeczywistości byt jakiś może zawdzięczać swe istnienie drugiemu bytowi albo przez to, że z niego pochodzi, albo że z niego wypływa (emanuje), albo że powstał drogą przemiany, przekształcenia danego materyału, albo wreszcie przez stworzenie.

Pochodzenie bytu z bytu mamy wówczas, gdy natura jakaś numerycznie jedna udziela się bez podziału swej istoty kilku bytom: taki wypadek zachodzi według nauki teologów katolickich tylko co do pochodzenia Osób Trójcy św. Przy ema-nacyi byt jakiś wydobywa ze swej substancyi nową substancyę wyodrębnioną od siebie, lub przynajmniej wywołuje w sobie nowy sposób bytowania, różny od jego sposobu, ale nie oddzielony, gdyż owa modalność tylko w owym bycie sprawczym i przez niego istnieć może.

Wreszcie przemianę mamy, ilekroć byt jakiś zewnętrzny wywołuje w drugim inny sposób bytowania.

Otóż żaden z tych sposobów nie da sie zastosować do materyi, z której świat jest ukształtowany. Materya nie mogła powstać w ten sposób, iżby Bóstwo udzieliło jej swej natury czy to drogą pochodzenia, czy drogą emanacyi lub ewolucyi, gdyż materya posiada cechy wręcz odmienne od tych, jakie naturze Bożej są właściwe. Nie mogła ona także powstać drogą przemiany, bo w tym razie obok Absolutu istniałoby drugie jestestwo, od Absolutu niezawisłe, a do którego natury Absolut musiałby się stosować, przez co Absolut przestałby być Absolutem; w dodatku zjawiałoby się pytanie nowe, skąd się wzięła owa substancya, z której Bóg uczynił materyę. Wykazaliśmy

*) Por Suarez: Disp. metaph. dist. XX. sect. I n. 13 i \i.

http://rcin.org.pl

6*