page0088

78

gdzie ma być tylko jedna istota i jedna substan-cya. Dusza jest nietylko pierwiastkiem życia umysłowego, ale zarazem, choć za pomocą sił różnych, pierwiastkiem zmysłowych i wegetatywnych funkcyj życia. Prócz dwóch składników, duszy i ciała (dychotomizm), trzeciego przypuszczać nie należy. Ciało żyje przez duszę i wszelkie czucie i pożądanie, wszelki ruch dowolny w istocie swej bezpośrednio od duszy zależy.

Przeciw dychoto mizmowi występuje trychotomizm, który w człcwieku rozróżnia trzy substancye: ducha, duszę i ciało. Ducha uważa za pierwiastek myślenia i woli; duszę za pierwiastek wegetatywnego i senzytywne-go życia. Tak Platon (w Timaeusie) rozróżniał w człowieku duszę rozumną od drugiej nierozumnej. •

Manichejczycy, których zwalczał genialny Augustyn, i Apollinaryści^A) rozróżniali vovę od

Przeciw duszy, jako pierwiastkowi życia senzytywnego i wegatywnego walczą:

Systemy Kartezyusza, Leibnitza i niektó rych nowszych filozofów, jak Lotzego, którzy funkcje wegetatywne i senzytywne przypisują tyl-jio ciału; duszy zaś pozostawiają funkcye umysłowe; ciało według Kartezyusza jest niezależnie od duszy żyjącym automatem, odbywającym

*) S. Atanas. de Incar. p. 626 edit. Colon.

1686.

http://rcin.org.pl