page0105

95

u różnych ras¹) „Widzimy — powiada Waitz²)— ten sam lud w biegu swej historyi przechodzący ze stanu barbarzyństwa do stanu cywilizacyi, a następnie chylący się do upadku, a przecież u-kształtowanie mózgu nie ulega zmianie. "Wątpimy. czyby można znaleść kogokolwiek, posiadającego jakieś wiadomoćci psychologiczne, któryby sądził, że duch mierzy się ciężarem mózgu i rozmiarem głowy.^u

Ale choćby i tak było, to wnioskowenie ma-teryalistów grzeszy przeciw logice, co się im zresztą często przytrafia Z tych przestanek, które stawiają jako dowód niezbity materyalności duszy, możnaby tylko wnosić, że mózg należy u-ważać za organ psychicznego życia. Dalej posunięty ten wniosek nie opiera się na żadnej podstawie, bo gdybyśmy z tych przestanek mogli wnosić, że mózg sam jest pierwiastkiem czynności psychicznych, wtedy tem samem prawem o każdej innej czynności spełnianej przez jaki organ moglibyśmy powiedzieć, że sam ten organ jest przyczynowym pierwiastkiem owej czynności. Atoli, pomijając już nielogiczność, ich zarzuty nie przedstawiają żadnej trudności.

„Ta sama siła, która trawi przez żołądek, myśli przez mózg“. Materyaliści nowożytni sądzą, że w tem wypowiedzieli rzecz nową i że zrobili

^ł) G-r. Engel, Untersuchung iiber die Schae-delform, s. 124.

²) Antropologie der Naturyoelker, s. BO.

http://rcin.org.pl