page0119

115

Takie bowiem z woli Stwórcy istnieje połączenie między ma-teryą a formą, między ciałem a duszą, że ciało można uwalać jako zwierciadło, jako wyraz duszy. Inny tu bowiem zachodzi stosunek, inne połączenie niż między koniem a jeźdż-eem, łódką a sternikiem, lub między dwoma zegarami naprzód uregulowanemi, tak, żeby w danej chwili zawsze jedną wskazywały godzinę, jak sobie Leibnitz wyobrażał stosunek ciała do duszy (harmonia praestabilita). Tu zachodzi ścisła jedność snbstancyi, na mocy której dwa substancyalne, odrębne pierwiastki, ciało i dusza, łączą się w jedną, niepodzielną istotę: człowieka; pierwiastek wyższy, duch, udziela swej formy niższemu, ciału, kształtuje je jako organ niezbędny do wykonywania niższych czynności: wegetacyi i życia cielesnego. Atoli w tem się nigdy nie zgodzimy z materyalistami, żeby ten szlachetniejszy pierwiastek miał siebie samego się zaprzeć, zlać się w jedno z ciałem, stać się ciałem, bo prócz niższych fun-kcyi, do których spełnienia nie może się obejść bez ciała, posiada on władze wyższe, rozum i wolną wolę, do czego mu nie potrzeba materyi. Jeżeli materyaliści koniecznie chcą zostać zwierzętami, to nie mamy nic przeciwko temu, choć żal nam ich, że myśl Bożą w nich wyrytą tak poniewierają; ale za-strzedz się musimy, żeby nie robili wszystkich ludzi zwierzętami, bo inni wierzą, że między materyą a duchem, którego w nas posiadamy, istnieje przepaść tak głęboka, że ani fosfory, ani tym podobne figle materyalistów zapełnić nigdy jej nie zdołają.

http://rcin.org.pl

8*