page0122

118

wotniejszem od dzisiejszych ciał niebieskich, a materya pierwotna to tylko kompleks meteorytów. Potwierdzenie swego przypuszczenia widzi Lockyer w fakcie, zauważonym w r. 1866 przez Schiaparellego, iż kometa 1862 II posiadała drogę zupełnie podobną do drogi roju meteorytów, zwanych Perseidami; podobnież miała się sprawa z kometą 1866 I oraz z Leonidami (rój meteorytów, wychodzących ze znaku Lwa) i z kometą Biela. Z drugiej znów strony badanie widm meteorowych okazało, że widmo słoneczne jest sumą widm meteorów, co wskazuje, że słońce i meteory są zbudowane z tej samej materyi. Pozostawiwszy uzasadnienie matematyczne swych poglądów Jerzemu Darwinowi^x), sam Lockyer przechodził kolejno grupy różne ciał niebieskich, aby wskazać ich budowę meteorytową.

I tak, komety są rojami meteorytów, które w częściach odleglejszych swej drogi spokojnie obieg swój kontynuują, ale w razie zbliżenia się ku słońcu powstaje w nich perturbacya podobnie jak w czasie przypływu morza, uderzenia cząstek wewnętrznych są coraz liczniejsze, a to pociąga za sobą wzrost temperatury, potęgowanej dość często przez uderzenia ze strony meteorytów zewnętrznych.

Mgławice są rojami meteorytów, wśród których znajduje się wiele pyłu meteorycznego; wskutek zderzania cząstek temperatura się podnosi tak, że niektóre z nich posiadają swe własne widma. Najliczniejsze są mgławice o formie spiralnej. W celu wyjaśnienia ich powstania należy przyjąć rój meteorytów środkowy, który siłą ciążenia wpływa na rodzaj dróg obiegowych u innych rojów, wirujących w tej samej mniej więcej płaszczyźnie; w ten sposób otrzymujemy mgławicę wirującą, a zbudowaną symetrycznie. Zazwyczaj są takie mgławice niedostrzegalne dla nas, gdyż meteory wirują z chyżością prawie jednakową, wskutek czego następują tylko nieliczne zderzenia cząstek. Dopiero kiedy inny rój meteorów usiłuje przedrzeć się przez tamten, następuje raptowne podniesienie temperatury wskutek tarcia cząstek, a jeżeli zdarzenia owe następują szybko po sobie w jednym głównie kierunku, ma widz złudzenie, jak gdyby miał przed sobą pierścień, rozerwany na przestrzeni znaczniejszej, czyli ma przed sobą mgławicę spiralną. W sposób

‘) Por. Philosoph. Transact. of the Royal Soc. of London 1890, t. 180.

http://rcin.org.pl