page0130

126

wieczną noc. Wszelako Perrotin z Nizzy, Niesten z Brukseli, Villiger i Monachium i L Brenner ^l) wykazali pomyłkę Schia-parellego, oraz udowodnili, że obliczenia dawniejsze doby Wenus podług Schrotera (1796) = 23^h21^m, i Jezuity De Yico (1841) = 23^h21^m22⁸ są bardzo prawdopodobne. Z obserwacyi w r. 1874 i 1882 wyprowadzono wniosek, że Wenus ma atmosferę, lecz nieco gęściejszą od atmosfery ziemskiej; natomiast potężne re-fraktory dzisiejsze nie potwierdziły spostrzeżeń Scheutena z Kre-feld (| 1761), jakoby Wenus miała księżyc.

Najbliższym słońca, ale za to najmniejszym jest Merkury. Jego promień = 320 mil geogr., tak, iż dopiero 20 takich brył, jak Merkury, utworzyłoby ziemię; powierzchnia jego zakryłaby zaledwo Afrykę i Amerykę. Odległość od słońca w punkcie od-słonecznym: =9300000 mil geogr., w punkcie przysłonecznym: = 6200000 mil; średnia chyżość jego biegu = 47’l kim. na sek. (w perihelu = 58 kim., w afelu = 38 kim.), czas obiegu około słońca czyli rok syderyczny = 87^d23^h15^m44^sek- naszego czasu, więc mniej, aniżeli ^l/_A naszego roku. Merkury posiada światło białe, bardzo jaskrawe, świeci najjaśniej w czasie swej pierwszej i ostatniej kwadry. Astronomowie Vogel i Lohse zaprzeczyli, jakoby Merkury posiadał atmosferę, natomiast Klein i Schia-parelli są odmiennego zdania. L. Brenner²) nie potwierdził spostrzeżenia Schiaparellego, jakoby u Merkurego czas obiegu i obrotu był jednakowy, i podaje dobę Merkurgo na 33—35 godzin.

Niejako księciem udzielnym w orszaku planet jest Jowisz. Zgodne jest przekonanie astronomów, iż gdyby w systemie planetarnym zabrakło słońca, jeden tylko Jowisz mógłby po niem objąć spuściznę, i zmusić resztę planet do wirowania około niego. Średnica bowiem słońca jest tylko 10 razy większa od średnicy Jowisza, powierzchnia 100 razy większa, w stosunku zaś do Ziemi średnica Jowisza jest 11 razy większa, powierzchnia 116 razy; na opasanie równika jego potrzebaby obręczy długiej przeszło 400000 kim. Odległość od słońca w punkcie

^J) L. Brenner: Die Rotation des Planeten Merkur — w Astron. Rundschau 1905, t. VII, str. 145 nastp.

²) L. Brenner: Rotation und physische Beschaffenheit des Planeten Venus — w Astron. Rundschau 1905, t. VII, str. 1 nastp.; Pohle dz. w. prz., str. 347 nastp.

http://rcin.org.pl