page0136

126

Istotnie widzimy, że przeciwstawienie między seryą wewnętrzną a seryą zewnętrzną ogólnie opiera się na dwóch cechach; wrażenie uważane jest za zewnętrzne w stosunku do myśli; przedmiot poznania uważany jest za wewnętrzny, gdy tylko dla nas jest dostępny. Gdy dwie te cechy występują odosobnione, można mieć wątpliwości; ale gdy współistnieją wtedy zewnętrzność i we-wnętrzność zjawiska występuje z zupełną oczywistością. Widzimy więc, że to odróżnienie nie ma nic wspólnego z wartością świadomości, nie ma też nic duchowego.

Tak myśli nasze naprzykład uważane są za zdarzenia wewnętrzne. Jest to nasz mikrokosmos przeciwstawiony makrokosmowi.

Jest to czynnik indywidualny przeciwstawiony spółecznemu. Patrząc na przedmiot zewnętrzny, jesteśmy w łączności z naszymi bliźnimi, bo odbieramy lub zdajemy się odbierać wrażenia identyczne, a przynajmniej wrażenia odpowiednie. Przeciwnie, myśl moja należy do mnie, mnie tylko jest znana, jest moją świątynią, moim gabinetem tajnym, do którego inni nie wchodzą. Wszyscy mogą widzieć co ja widzę, ale nikt nie wie, co ja myślę.

Ale ta różnica w dostępności zjawisk nie jest skutkiem ich szczególnej natury; związana jest z innym faktem, z rodzajami pobudzeń wywołujących te zjawiska. Wrażenia wzrokowe są wspólne wszystkim dla tego, że przyczyną wywołującą wrażenie jest przedmiot zewnętrzny dla naszych układów nerwowych i działający z odle-

http://rcin.org.pl