page0144

105

Robaki: Płazińce (Wirki).

Tab. 30 fig. 17. Zdwojach (Diplo-zoon paradoxum), maleńki (dł. 6 —10 mm); ciało wydłużone, ku przodowi cieńsze, z 2 przyssawkami przy pyszczku i 4 parami przyssawek w tylnym końcu; zawsze po 2 osobniki zrośnięte są razem nakrzyź w kształcie litery X; na skrzelach ryb słodkowodnych, którym wysysają krew.

Motylica wątrobowa (Distomum he-paticum, ryc. 56), mała (dł. koło 30 mm, szer. 5 mm); ciało listkowate, z kręgielkowatym przodem i 2 przyssawkami; kanał pokarmowy z mnóstwem rozgałęzień. Dorosłe w kiszkach i wątrobie ssawców, zwłaszcza owiec (rzadziej bydła, koni, psów, a nawet ludzi), wywołują u nich niebezpieczną chorobę, zwaną „motylicą”, od której owce

Ryc. 56. Motylica (Distomum hepaticum).

giną nieraz catemi stadami. Larwy w pewnym gatunku błotniarki (Limnaea truncatula); owce zarażają się, pasąc się na podmokłych łąkach.

3 Rząd Wirki (Turbellaria).

Ciało listkowate lub taśmowate, zwykle śpiczaste zprzodu, pokryte rzęskami, których drgania wprawiają zwierzę w ruch, a w wodzie sprawiają wir (stąd nazwa), przyssawek i haczyków zwykle nie bywa; kanał pokarmowy zwykle jest, z pyszczkiem, ale bez odbytu; niektóre mają oczka, rzadziej pęcherzyki słuchowe. Wszystkie żyją swobodnie, w wodzie słonej lub słodkiej, rzadziej w ziemi wilgotnej. Wielkość przeważnie nieznaczna; karmią się głównie drobnemi skorupiakami; do 600 gatunków.

Tab. 30 fig. 18. Wypławka kań-ciastogłowa (Planaria gonocephala), mała (dł. 2,5 cm), ciało wydłużone, z tępą 3-kątną główką i parą oczu. Pospolita w rzeczkach i potokach, pod kamieniami.