page0144

— 138

czajności w statystykach kryminalnych nie przedstawia się licznie, dążność bowiem nowoczesnego prawodawstwa do oddzielenia prawa statecznego od moralności, ogranicza represyę karną do szczególnie jaskrawych wystąpień przeciw obyczajności, z drugiej zaś strony, natura tych występków, czyni dochodzenie ich w wielu, może największej liczbie wypadków, trudnem, więcej nieraz przynoszącem szkody społeczności, zgorszeniem nieuchronnego ujawniania uczynku, niż pożytku z jego ukrócenia, które raczej od strażnicy obyczajów — opinii, niż od publicznej władzy karzącej, zależy. Tak np. występki cudzo-łóztwa ujawnione skazaniem a nawet obwinieniem, w jakimże stosunku zostają do istotnie spełnionych, wśród zepsucia obyczajowego? Tern bardziej, że ustanowienie istoty czynu jest zupełnie zaleźnein od podmiotowego sądu interesowanego małżonka ¹). W pewnych sferach społeczeństwa więcej niesławy upatruje się z ujawnienia tego czynu niż z jego spełnienia. Szkodliwość z pomnożenia nieprawego potomstwa, czyni zapewne karogodnem nieprawne pożycie osób nie zostających w małżeństwie, cóż jednak mówić o karalności takiego postępku w społeczności, śród której takie potomstwo liczebnie równa sią ślubnemu? ²).

W takich warunkach, liczebny wykaz występków przeciw obyczajności, bardzo względną może być tylko skazówką stanu obyczajowego danego społeczeństwa, pomijając niedokładność w porównaniu, z różnicy prawodawstwa i samej kontroli statystyczno-karnej. Na pierwszy rzut oka widzieć się daje szczególne rozpowszechnienie tych występków po miastach, pośród ludności skupionej ³) i dosyć wido-bliczne pokazywanie się w stanie zupełnego opilstwa lub postawie sprośnój. Niechlujstwo w miejscu publicznem z zamiarem wyrządzenia przykrości (bardzo pospolite u nas!) jest także wykroczeniem przeciw obyczajności.

') Hiigel w określeniu przepisów względem prostytucyi, nadmienia pomiędzy innemi, że mężatki tylko za piśmiennem upoważnieniem mężów oddawać się mogą temu procederowi (Ueber die Prostitution s. 175). Mo-raiuem to zapewne nie jest, ale prawnem. Volenti non fit injuria

²)    Por. cyfry ur. nieślub. na str. 128.129. Wiadomo, że obowiązujący u nas Kodex (w Królestwie i Cesarstwie) mieści na liście przestępstw nieprawne pożycie a sądy rosyjskie, wbrew zasadzie obowiązującego w Królestwie Kodexu Cywilnego o niedochodzeniu ojcostwa, zasądzają zapomogi matkom spłodzonych w takim związku dzieci.

³)    Por. wyżej str. 126.

http://rcin.org.pl