page0145

141

lawy wewnętrznej byłyby bardzo słabe. Konsekwentnie, przypływy morskie byłyby tem widoczniejsze, im jądro ziemi jest sztywniejsze, a największe przypływy widome w oceanach wód istniećby musiały na ziemi zupełnie sztywnej.

Dla rozmaitych zaś innych powodów przemawiają na korzyść hypotezy, że wnętrze ziemi jest w większym lub mniejszym stopniu sztywne, różni autorowie, jak Schiaparelli^x), G. H. Darwin²), Newcomb³), Wiechert¹), Rinne⁵), Becker⁶], Laska⁷) i Thiene⁸), który atoli nie przeczy, jakoby w środku ziemi nie miał się znajdować jeszcze zapas jakiś ciepła z pierwotnej epoki rozwoju ziemi.

Tak, jak rzeczy dzisiaj stoją, nie posiadamy dowodów ściśle przekonywujących na korzyść jednej lub drugiej opinii, a nie potrzeba dodawać, że wogóle jest niezmiernie trudno o taki dowód. Nie wiemy bowiem, o jak wysokiej temperaturze rozpoczęła ziemia swe istnienie; ani nie wiemy, jak długo istnieje, lub w jakiej mierze traciła swe ciepło przez promieniowanie w przestrzeń, a jaką za to miała rekompensatę w cieple, wynikającem ze ściągania się jej masy; w dodatku kształt, jaki ziemia dzisiaj posiada, jest figurą równowagi równie dobrze dla ciała sztywnego, jak ciekłego. To jednak pewne, że wulkany nie mogą być dowodem ognisto-płynnego środka ziemi, gdyż inne są ich przyczyny, jak o tem osobno pomówimy. Co się znów tyczy przyrostu ciepłoty w głąb ziemi, to gdyby sto-

*) Schiap arelli: De la rotation de la terre sous 1’influence des actions góologiques. St. Petersburg 1889.

³) G. H. Darwin: On the precession of a viscous Spheroid... Phi-los. Trans, of R. S. London 1879, t. 170, str. 447 — 538.

³)    Newcomb: On the law and the period of the varation of terre-st.rial latitudes. Astron. Nachr. 1892, Bd. 130.

⁴)    Wiechert: Uber die Massenverteilung im Inneren der Erde. Nachrichten von der konigl. Ges. der Wiss. zu GOttingen. Mathem. phys. Klasse 1897. str. 221 — 243.

⁵)    F. Rinne: Die Erdtiefe. Prometheus. 1894. V, str. 6—8.

⁸) Becker- An elementary proof of the Earth’s Rigidity. Amer. Jour. of Sc. 1890, III Ser. XXXIX, str. 336-352.

⁷)    Laska: Ziele und Resultate der modernen Erdforschung. IV. Das Erdinnere. Munster 1904.

⁸)    Her. Thiene: Temperatur und Zustand des Erdinneren. Jena 1907, str. 83 nastp.

http://rcin.org.pl