mierzony, stopień po stopniu, osiągniętym nie będzie. Wierzcie mi zatem, iż podziw dla takich chwilowych bohaterów będzie się z biegiem czasu zmniejszał coraz to więcej, natomiast ludzkość będzie wznosiła posągi tym, którzy wytrwale, powoli, ale stanowczo pokonywali trudy i przeszkody w dążeniu do celów wielkich.
Chateaubriand powiedział: „Wola nieugięta zwycięża wszystko**. Lecz, żeby była nieugiętą, musi być równą, stałą i wytrwałą.
Udowodniliśmy tern samem*twierdzenie: „Jeżeli chcemy zdobyć bogactwa, to zdobędziemy je wówczas, jeżeli nasza wola będzie nas pobudzała bezustannie do czynienia wszystkiego, co potrzebne i do uniknięcia wszystkiego, co przeszkadza naszemu dążeniu“.
Lecz zauważy czytelnik, ta wola silna, stała i nieugięta, która zwycięża wszystko, jest chyba własnością bardzo rzadką. ^
Zgoda! To też ilość ludzi bardzo bogatych, ludzi kierujących i władających, jest bardzo ograniczoną, podczas gdy ilość ludzi biernych, ubogich i kierowanych jest niezliczoną.
Czyż więc można należeć do tych nielicznych, o nieugiętej woli?
Można.
Dziś już udowodnionem zostało, że wola, jak każda inna zdolność podlega wychowaniu i kształceniu. Można wyleczyć nawet chorą'wolę. Nie rzadkie są wypadki zdobycia w ten sposób szybkości i słuszności sądzenia, siły w postanowieniach i stałości w zamiarach i czynach.