page0157

147

Choćbyś więc, człowiecze, jak najdumniej i z pełną świadomością głowę podnosił, podług Spencera, wiedzieć powinieneś, iż wyrosłeś ze skorą i kośćmi z królestwa zwierzęcego, a wraz z całem swojem myśleniem i wolą, ze sztukami i naukami, z całem życiem moralnem i religij-nem, jesteś tylko „zwierzęciem ssącem“, wyżej rozwiniętem i posiadającem misterniej skomplikowany organizm.

Od przesłane*. przejdźmy do dowodów, którymi Spencer usiłuje uzasadnić zwierzęce pochodzenie człowieka.

Pierwszy dowód czerpie on z procesu rozwojowego wogóle. Spencer poczytuje proces rozwojowy, odnośnie do królestwa roślinnego i zwierzęcego, za rzecz dowiedzioną, co jakeśmy wyżej widzieli, bynajmniej dowiedzionem nie jest i wnioskuje: musiał także człowiek wyrobić się z królestwa zwierzęcego.

Lecz nawet, gdybyśmy tę przesłankę przyjęli, wnioskowanie takie sięgałoby za daleko. „Gdyby w królestwie zwierzęeem -- powiada Cathrein *) — miało miejsce rozwijanie się rodzajów wyższych z rodzajów niższych, czyżby stąd można było cobądź wnioskować o człowieku? Oczywiście wtedy tylko, gdybyśmy za-

*) Nauka moralności Darwinistowskiej Przekład z niemieckiego. Warszawa 1866. Część I. r. I, str. 86.

http://rcin.org.pl

10*