ROZDZIAŁ II.
Spirytualizm i idealizm.
W jednej z prac swoich napisał Flournoy, że główna doniosłość systematów metafizycznych leży nie tyle w budowach umysłowych, jakie systematy te wznoszą, ile w aspiracyach ducha i serca, którym one odpowiadają. Nie biorąc dosłownie tej strasznie sceptycznej opinii, byłoby bardzo pożytecznem rozpocząć badanie każdego systematu metafizycznego od analizy psychologii jej autora; rozumiano-by lepiej wartość każdego systematu i uchwy-conoby jego przyczyny.
Dziełko to nie jest dość obszernem, byśmy mogli wchodzić w takie szczegóły biograficzne. Jesteśmy zmuszeni brać systematy metafizyczne en błoć, jako utwory anonimowe, i tern zacieramy wszelkie odcienia, tak ciekawe niekiedy, jakie myśl każdego autora do nich wprowadzała.
Jednak, mimo całej zwięzłości naszej pracy, wydaje mi się niezbędnem zawsze wyraźnie wskazać na ideę fizyczną lub ideę moralną ukrytą w każdym systemacie.