page0180

176

rozglądać się poczęto za przyczynami kosmicznemi. Możemy pominąć, jako nieuzasadnione, przypuszczenie, iż cały nasz układ planetarny przeniósł się w regiony zimniejsze przestrzeni, a zwrócić musimy uwagę na hypote^ę E. Dubois’a i Jamesa Crolla. Podług Dubois’a słońce, jak każda inna gwiazda, posiada stadya swego rozwoju; niegdyś miało ono światło śnieżnie białe, a na ten okres największego gorąca w słońcu przypadała epoka ziemi trzeciorzędna; wówczas też panowała na ziemi temperatura bardzo wysoka. Obecnie znajduje się słońce na pograniczu między stadyum, w którem gwiazda przestaje być żółtą, a sta-dyum, w którem poczyna stawać się gwiazdą czerwoną. Okresom czerwonym odpowiadają na ziemi peryody lodowcowe, a chwilom powrotu do stadyum żółtej barwy okresy intergla-cyalne; w tym to okresie obecnie się znajdujemy. Zapomniał atoli Dubois wyjaśnić, co sprawia, że słońce, które poczęło stawać się gwiazdą czerwoną, może odzyskać stadyum swej barwy żółtej; skąd otrzymuje ono nowy zasób ciepła, zdolny podwyższyć jego temperaturę ?

O wiele więcej prawdopodobieństwa zawiera się w hypo-tezach matematyka francuskiego Adhćmara (1842) i James’a Croll’a ¹), a opierających się na zmianie mimośrodu drogi ziemskiej i wynikającej stąd różnicy w klimacie. Mianowicie ta półkula, w której zima przypada na czas afelu, ma zimy i ostrzej'-sze i dłuższe, aniżeli są zimy drugiej półkuli, wskutek czego gromadzą się na tej półkuli śniegi i lody około bieguna, co znów pociąga za sobą przesunięcie środka ciężkości ziemi ku tej półkuli. Taki stan panuje obecnie na półkuli południowej, gdzie na wyspie Kerguelen, położonej na tej samej prawie szerokości południowej, co Londyn na północnej, nieraz śnieg pada w czerwcu i lipcu.

Podług J. Crolla oś drogi ziemskiej posuwa się na prawo rocznie o 1P468", a równocześnie punkt porównania wiosennego cofa się o 50-2113", tak, że położenie wzajemne tych punktów zmienia się na eliptycznej orbicie ziemi o 616793", co w ciągu 21000 lat stanowi całkowity obieg. W przeciągu tego czasu przypada perihel kolejno na cztery ćwiartki drogi ziemskiej, odpowiadające czterem porom roku, a to położenie

*) J. Croll: Climate and Time. London 1875.

http://rcin.org.pl