180 —
fi) Kara cielesna jak każda inna powinna być wykonywaną w ludzki sposób. Przeto: 1) wystrzegać się należy wszelkiej kary, któraby nosiła na sobie znamię pasyi, dzikości, jak targanie za włosy, uszy. bicie pięścią, bicie po plecach, kary z przezwiskami i t. p. 2) Również wszelkiej kary, któraby mogła być szkodliwą dla zdrowia dziecka: bicie po głowie, po końcach palców, wyciąganie rąk, klęczenie na ostrych przedmiotach, i t. p. Nauczyciel niech dobrze zastanowi się nad karą, zanim ją podyktuje, niech okaże zmartwienie, że musi użyć tego ostatecznego środka i niech ją wykonuje poważnie i spokojnie. Najlepszem narzędziem kar^r dla szkoły jest rózga, luj} okrągły, miernie gruby i nieco giętki pręt, trzcinka, na wewnątrzną powierzchnię ręki czyli dłoń, albo co do chłopców nieporównanie lepiej na pewną część ciała przy odpowiedniej ostrożności użyte z pewnością nigdy nie zaszkodzą, Żadnej innej kary cielesnej nie powdnien nauczyciel używać, a i ta nie powinna przekraczać pewnej określonej miary. Kellner wyraża się co do tego bardzo trafnie: »Myli się zawsze nauczyciel, jeżeli jest tego przeświadczenia, jakoby to, coby od kary odstraszać powinno, stanowiła ilość plag i ich srogość i dlatego właśnie karał jednych, by odstraszyć drugich od wybryków, to zamieniłoby szkołę w kaźnię, a nauczyciela w kata. Przytem z całą pewnością można przypuszczać, że większa część obecnych dzieci utworzy parlyę nauczycielowi przeciwną i będzie uważać nieco ostrzej ukaranego za bohatera i męczennika, któremu przez litość i współczucie trzeba się starać przynieść ulgę w jego bolach. Owi nauczyciele, którzy są togo silnego przekonania, że odstraszające i właściwie skuteczne działanie kary polega w ilościowem stopniowaniu, będą bez wątpienia uważali kij za najpotrzebniejszy instrument wszelkiego porządku szkolnego, tern bardziej, że tu stopniowanie bez dalszych pedagogicznych względów i rozważań da się łatwo uskutecznić; kilka uderzeń więcej, grubszy kij i sprawa załatwiona. Nie w surowości kary polega jej odstraszające działanie, lecz w tern, że ona nieochybnie nastąpić musi, a więc w konsekwencyi*. Przy większych przestępstwach, gdzie też większe kary są konieczne, trzeba się zawsze najpierw odnieść do władzy szkolnej i zasiągnąć jej wskazówek.