page0205

202

Pan Bóg przejrzał, jeśli będzie sposób, niech będę pochowany w grobie ojcowskim, a bez pompy, bez owych koni i kirysów; jednak jeślibym w potrzebie umarł, miasto aksamitu czarnego, który znaczy żałobę, niech trumna pokryta będzie szkarłatem, na znak wylania krwi dla Rzeczypospolitej — a to nie dla chluby żadnej, lecz dla pamiątki i pobudki drugich do cnoty i nieszano-wania się dla ojczyzny.^f£

Ojciec hetmana, Stanisław wojewoda ruski, był ściśle zaprzyjaźniony z Janem Zamojskim, co też młodemu synowi jego ułatwiło pierwsze w święcie kroki, bo Zamojski należycie oceniony przez panującego na ten czas króla Stefana, nie małego używał wpływu. Wkrótce tak król jak kanclerz poznali przymioty młodego Żółkiewskiego i pokochali go jak syna. Gdy radząc pospołu nad dobrem Polski, zakreślali szerokie plany na przyszłość, przypuszczali Stanisława do swych rozmów tajemnych. Ten też niemało się zasłużył Stefanowi Batoremu w czasie wojny z Gdańszczanami, aZamojskiego bronił stale, kiedy w czasie bezkrólewia szlachta jego dobre imię szarpała, był bowiem mocno przekonany o czystości jego zamiarów. Będąc przy Zamojskim w bitwie pod Byczyną, odznaczył się dzielnością i otrzymał po-