page0208

200

Rogowski — Rogoźao

opisywał jak Pasek swoje przygody i wojny barskie, w leni co ocalało, znajdują, się niezmiernie zajmujące szczegóły o chwilach ostatnich konfederacyi i o przygodach Kazimierza Puławskiego w Turcyi, Niemczech, Francyi i Ameryce. Żadne źródło co ten pamiętnik nie daje tyle wiadomości o nim. Wyjątki z tych pamiętników umieszczone są także w Biblijotece Ossolińskich na r. 1848, tom I, str. 107—249. W ogólności zawierają one przestrzeń czasu od 1772 do 1779 r. Pierwsze zaś pięć ksiąg tychże zaginęły.    F. M. 8.

ROgOWSki (Kazimierz), professor wymowy, oraz języków łacińskiego i greckiego w akademii wileńskiej, zmarły w Wilnie 1810 r. Wydał z druku, oprócz licznych mów łacińskich, miewanych na otwarcie lub zamknięcie nauk w uniwersytecie, następne dzieła: 1) Gnomae orationis gemmae sive senten-tiae variae variis ex auctoribus sacris et profanis, graecis et latinis eeteribus et reeentiorilms collectae (Wilno, 1792, w 8-ce).    2) Clarissimi viri Lucae

Górnicki, sławnego męia Łukasza Górnickiego, dziejopisa polskiego, sprawa przeciw Dymi/rowii za Dymitrem, po łacinie przełożona (tamże, 1788, w 4-ce), po polsku i po łacinie. Od str. 101 zaczyna się mowa J. K. Chodkiewicza do rycerstwa w obozie pod Chocimem miana. Piócz niej znajdują się tu dwie mowy Czarnkow^rskiego i Odachowskiego w sprawie księcia Sanguszki z księżną Ostrogską.    F. Al. »S.

ROgOWSki (Józef), artysta dramatyczny polski, nestor sceny wileńskiej, służył czynnie i zdolnie w obranym zawodzie od r. 1793 aż do samej śmierci prawie, nastąpionej d. 24 Maja 1846 r.; żył pięćdziesiąt trzy lata. Towarzysz wskrzesiciela sceny polskiej Bogusławskiego, do ostatniej chwili życia zachował prawdziwą miłość ku sztuce i dziwną pamięć wszystkich wypadków sceny wileńskiej, tak że dokładny opis życia jego zarazem byłby szczegółową kroniką tejże sceny W młodości raz tylko wydalił się z Wilna, aby stanąć w szeregach wojsk przy końcu zeszłego stulecia, a po powrocie aż do śmierci był już stałym mieszkańcem Wilna, nawet nie należał nigdy do artystycznych wycieczek towarzystwa drammatycznego wileńskiego, po kraju. Lubiuny i szanowany przez kollegów i publiczność, dożył pięknej chwili obchodu jubileuszu artystycznego, jaki urządzony został dla niego w Wilnie 1843 r., w którym występował jeszcze na scenie Rogowski w komedyi Pojedynek amerykański, oraz w^r krotochwili Xowy Rok i w obu rolach nieporównanym był jeszcze mistrzem.    F. Al. S.

Rogowszczyzna, była to w dawnych wiekach opłata na Rusi Czerwonej, pobierana od gromad wiejskich za wypasanie łąk i pastewników dworskich na ten cel przeznaczonych.    K. Jf'7. W.

Rogoźno, (po niemiecku Rogasen), dawniej w- województwie Poznańskiem obecnie w Wielkiem Księztwie i okręgu regencyjnym Poznańskim, powiecie Obornickim, nad rzeką Wełną i jeziorem Rogoźno, przy trakcie z Poznania do Bydgoszczy położone miasto, od dawnych już czasów w dziejach polskich znane. W roku 1295 Przemysław król z licznem gronem najznakomitszego rycerstwa, zabawiał się wesoło w czasie mięsopustu w Rogoźnie, dnia 6 Lutego niespodzianie od margrabiów Brandenburgskich Ottona VI i Konrada napadnięty, po óśmiomiesięcznem panowaniu w miejscu dziś Porąbki zwanem zamordowa-uy został. Dziejopisowie nasi utrzymują, że prawdziwą przyczyną śmierci jego byli Nałęczowie i Zarębowie, inni zaś twierdzą, że to była nań kara Boska za nielitościwy postępek z żoną Ludgardą. Roku 1422 Władysław Jagiełło przeniósł mieszkańców z prawa polskiego na prawo niemieckie, nadał im nowe grunta i większe swobody. Zygmunt I r. 1530 oddał Rogoźno z przyłegłemi